Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, ở nhiều nhóm tuổi với mức độ nghiêm trọng khác nhau. Điều quan trọng là xác định các triệu chứng, có kế hoạch điều trị phù hợp, kịp thời để tránh các tổn thương liên quan.
Trẻ em có bị thoát vị đĩa đệm không?
Đĩa đệm cột sống hoạt động như một bộ phận giảm sốc, cho phép cột sống uốn cong, di duyển một cách dễ dàng. Khi các đĩa đệm này bị tổn thương, rách, vỡ gây rò rỉ phần nhân bên trong được gọi là thoát vị đĩa đệm. Tính trạng bệnh lý này thường ảnh hưởng đến người trong độ tuổi từ 35 – 50, tuy nhiên vẫn có thể gây ảnh hưởng đến thanh thiếu niên và trẻ em.
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em và người trẻ tuổi thường khá khác biệt so với những bệnh nhân lớn tuổi. Ở trẻ em, đĩa đệm cột sống thường chứa nhiều nước, dẻo dai và linh hoạt, do đó thường không bị khô, phồng hoặc vỡ.
Trong hầu hết các trường hợp, thoát vị đĩa đệm ở trẻ em không có dấu hiệu nhận biết và thường được phát hiện thông qua các kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu không gây đau đớn hoặc không gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, thoát vị đĩa đệm không cần điều trị và có thể tự khỏi sau một thời gian chăm sóc, phục hồi đúng cách.
Tuy nhiên, trong trường hợp thoát vị đĩa đệm gây đau lưng hoặc đau cổ, các triệu chứng cần được xem xét thận trọng và có kế hoạch điều trị hiệu quả. Nếu không được điều trị, thoát vị đĩa đệm có thể dẫn đến đau đớn mãn tính, hẹp ống sống và nhiều vấn đề thần kinh khác. Do đó, nếu nhận thấy các dấu hiệu thoát vị đĩa đệm, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được chẩn đoán, điều trị phù hợp nhất.
Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm ở trẻ em
Trong trường hợp thoát vị đĩa đệm không có nguyên nhân cụ thể. Các đĩa đệm ở trẻ em thường ngậm nước, do đó rất khó thoát hóa và tổn thương khi so với người lớn. Do đó, một trong những nguyên nhân chính được cho là có thể dẫn đến thoát vị đĩa đệm ở trẻ em là chấn thương, va chạm.
Thoát vị đĩa đệm có thể liên quan đến bất cứ nguyên nhân nào, chẳng hạn như chấn thương thể thao, tai nạn giao thông, té ngã hoặc các hành vi vao lực. Ngoài ra, một số bệnh nhi có thể có các bất thường về đĩa đệm bẩm sinh hoặc di truyền.
Ngoài chấn thương và khả năng di truyền, có một số yếu tố rủi ro có thể làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm theo thời gian, chẳng hạn như:
- Đeo ba lô một bên vai thường xuyên hoặc sử dụng ba lô quá nặng
- Sử dụng tư thế không được hỗ trợ khi ngồi, đứng, nằm hoặc đi bộ
- Ngủ trên đệm quá mềm
- Chiều dài chân bị chênh lệch
- Béo phì
- Chế độ ăn uống không phù hợp
- Lạm dụng thiết bị điện tử
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em có thể phát triển theo thời gian, có thể trở thành mãn tính và trở nên nghiêm trọng hơn nếu không được điều trị hiệu quả. Đồng thời, thoát vị đĩa đệm có thể ảnh hưởng đến sự hài hòa của cấu trúc cột sống, gây yếu cơ và suy giảm chất lượng cuộc sống.
Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm ở trẻ em
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em là tình trạng không phổ biến, có thể gây ảnh hưởng đến cột sống cổ hoặc cột sống thắt lưng. Tương tự như ở người lớn, thoát vị đĩa đệm có thể gây đau cổ hoặc đau lưng, đau nghiêm trọng hơn khi chuyển động, sinh hoạt.
Đau liên tục ở lưng và cổ là dấu hiệu phổ biến nhất, thường được cảm nhận ở vị trí các đĩa đệm bị tổn thương. Các dấu khác bao gồm:
- Cơn đau thuyên giảm khi nghỉ ngơi, tuy nhiên sẽ nghiêm trọng hơn khi ngồi lâu
- Chạy bộ, đi bộ thường xuyên hoặc thay đổi tư thế sinh hoạt đúng cách có thể góp phần cải thiện cơn đau
- Cơn đau sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi vặn người, nhấc vật nặng hoặc cúi xuống
- Đau đớn lan sang các vùng khác
Trong các trường hợp nghiêm trọng, thoát vị đĩa đệm có thể dẫn đến tổn thương thần kinh, dẫn đến dị cảm, ngứa ran, tê và yếu ở nhiều khu vực khác nhau.
Các triệu chứng thoát vị đĩa đệm có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí đĩa đệm bị tổn thương và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Điều quan trọng là được chẩn đoán phù hợp và điều trị hiệu quả, tích cực.
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em có nguy hiểm không?
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em không phổ biến, tuy nhiên có thể dẫn đến nhiều biến chứng, chẳng hạn như hẹp ống sống hoặc chèn ép toàn bộ ống sống và gây ra Hội chứng chùm đuôi ngựa. Trong một số ít trường hợp, trẻ có thể cần phẫu thuật khẩn cấp để tránh các chấn thương, yếu hoặc liệt vĩnh viễn.
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em có thể dẫn đến một số biến chứng, chẳng hạn như:
- Các triệu chứng nghiêm trọng theo thời gian: Nếu không được điều trị, thoát vị đĩa đệm có thể dẫn đến đau đớn, tê, yếu cơ và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, kết quả học tập.
- Rối loạn chức năng vận động: Thoát vị đĩa đệm có thể gây đau đớn ở cánh tay, chân, khiến trẻ khó thực hiện các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như vặn người, cúi người hoặc đứng dậy.
- Di cảm: Nếu đĩa đệm thoát vị chèn ép lên các dây thần kinh, trẻ có thể bị rối loạn cảm giác, tê bì hoặc mất dần cảm giác.
- Rối loạn chức năng bàng quang và ruột: Thoát vị đĩa đệm có thể dẫn đến Hội chứng chùm đuôi ngựa, dẫn đến tiểu không tự chủ hoặc khó chịu ngay khi bàng quang đã đầy.
- Tê vùng yên ngựa: Nếu không được điều trị, tình trạng mất cảm giác có thể gây ảnh hưởng đến vùng yên ngựa, đùi trong, mặt sau của chân và xung quanh trực tràng.
- Teo cơ, bại liệt: Thoát vị đĩa đệm có thể dẫn đến yếu cơ, mất cơ bắp, teo cơ và dẫn đến mất chức năng chuyển động và bại liệt.
Biện pháp điều trị thoát vị đĩa đệm ở trẻ em
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em có dấu hiệu và biểu hiện khó có khả năng tự khỏi mà không can thiệp điều trị. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị các biện pháp điều trị như:
1. Điều trị không phẫu thuật
Các lựa chọn điều trị chính cho thoát vị đĩa đệm trẻ em bao gồm nghỉ ngơi, tránh các hoạt động nặng, dùng thuốc chống viêm không steroid hoặc sử dụng đai, nẹp lưng. Trong hầu hết các trường hợp, có một số chương trình vật lý trị liệu hoặc tập thể dục có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng, chẳng hạn như:
Vật lý trị liệu:
Mục tiêu của các bài tập vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm ở trẻ em là điều chỉnh tư thế, tăng cường sức mạnh cốt lõi, tăng tính linh hoạt của gân kheo, cơ dạng hông và cơ gấp, từ đó hỗ trợ cột sống tốt hơn. Vật lý trị liệu cũng giúp giảm đau lưng, phục hồi chức năng, duy trì chức năng hoạt động bình thường trong các sinh hoạt hàng ngày.
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể hướng dẫn trẻ xây dựng các tư thế tốt, xây dựng sức mạnh thể chất, tăng tính linh hoạt, ổn định sức bền ở lưng dưới và giúp trẻ thăng bằng tốt hơn.
Vật lý trị liệu có thể sử dụng một số phương pháp hỗ trợ và kỹ thuật thụ động để cải thiện cơn đau. Các phương pháp bao gồm:
- Chườm nóng có thể giúp giảm đau và giảm cứng cơ. Nhiệt độ có thể làm giãn các mạch máu, cải thiện lưu lượng máu và giảm căng cơ, từ đó giúp giảm đau hiệu quả.
- Chườm lạnh có thể làm cơ mạch máu dưới da, giúp giảm đau, dưng, từ đó làm giảm phản ứng viêm và đau.
- Nên áp dụng liệu pháp nhiệt và lạnh trong vòng 15 – 20 phút và nghỉ 2 giờ giữa các lần để tối ưu hóa hiệu quả.
Yoga:
Các động tác yoga có thể cải thiện cơn đau lưng liên quan đến thoát vị đĩa đệm ở trẻ em mà không gây tổn thương hoặc ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng của cột sống. Yoga cũng giúp cải thiện cơ lưng, tăng cường cơ bụng, chữa lành các tổn thương và ngăn ngừa tái chấn thương.
Ngoài ra, tập yoga cũng giúp nâng cao tinh thần, cải thiện các vấn đề cảm xúc cũng như ngăn ngừa căng thẳng, áp lực, stress do thoát vị đĩa đệm.
Chăm sóc không phẫu thuật có thể cải thiện các triệu chứng trong vài ngày đến vài tuần tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Trẻ cần tiếp tục hoạt động thể chất và thể thao dưới sự giám sát của bác sĩ để nâng cao hiệu quả điều trị, tránh cứng khớp và ổn định chức năng cột sống.
2. Thuốc điều trị thoát vị đĩa đệm ở trẻ em
Có nhiều loại thuốc khác nhau được sử dụng để cải thiện các triệu chứng thoát vị đĩa đệm ở trẻ em. Các loại thuốc này có thể sử dụng độc lập hoặc kết hợp với nhau nhằm giảm đau và phục hồi chức năng cột sống.
Các loại thuốc phổ biến bao gồm:
- Paracetamol được sử dụng để cải thiện các cơn đau cơ bản, chẳng hạn như đau do thoát vị đĩa đệm. Thuốc này tương đối an toàn và phù hợp với các cơn đau bùng phát thường xuyên ở lưng dưới, tuy nhiên việc sử dụng thuốc trong thời gian dài hoặc quá liều có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ không mong muốn.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như Ibuprofen, hỗ trợ giảm đau bằng cách giảm viêm liên quan đến thoát vị đĩa đệm.
- Các loại thuốc thoa có thể được chỉ định cho trẻ em để tránh tác dụng phụ hoặc nguy cơ nghiện thuốc. Thuốc được sử dụng để giảm đau trong thời gian ngắn và dưới sự chỉ định của bác sĩ để tránh gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
- Nếu các triệu chứng thoát vị đĩa đệm ở trẻ em nghiêm trọng, kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc Steroid đường uống, NSAID theo toa, thuốc giãn cơ hoặc thuốc chống động kinh, để cải thiện các triệu chứng.
Tất cả các loại thuốc điều trị thoát vị đĩa đệm ở trẻ em đều được sử dụng dưới sự hướng dẫn và giám sát của bác sĩ. Cha mẹ không được tự ý sử dụng thuốc cho trẻ để tránh các tác dụng phụ hoặc vấn đề rủi ro phát sinh.
3. Tập thể dục
Tạo thói quen tập thể dục là một trong những biện pháp điều trị thoát vị đĩa đệm ở trẻ em hiệu quả và an toàn. Thường xuyên vận động có thể mang đến nhiều lợi ích sức khỏe, chẳng hạn như giảm đau, cung cấp các chất dinh dưỡng cho cột sống để nuôi dưỡng các đĩa đệm, cơ, dây chằng, đồng thời giúp cột sống luôn khỏe mạnh.
Một số bài tập và môn thể thao tốt cho trẻ bệnh thoát vị đĩa đệm bao gồm:
- Tập thể dục dưới nước
- Bơi lội
- Đạp xe đạp trong phòng tập
- Đi bộ, bao gồm đi bộ trên máy chạy bộ
Nếu trẻ bị đau nặng, cha mẹ nên trao đổi với nhà vật lý trị liệu để được hướng dẫn và xây dựng chương trình tập luyện phù hợp cho thể trạng của trẻ.
4. Can thiệp tâm lý
Trẻ em bị thoát vị đĩa đệm, đau lưng có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý ở trẻ em và thanh thiếu niên. Trẻ em có thể bị căng thẳng do các vấn đề trong gia đình, nhà trường hoặc từ phản ứng của các thành viên trong gia đình, bạn bè.
Đưa trẻ đến bác sĩ tâm lý nhi khoa để đánh giá các phản ứng của trẻ đối với tình trạng đau lưng. Các chuyên gia có thể hỏi trẻ một số vấn đề và đưa ra kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp.
Các yếu tố tâm lý đôi khi có thể khiến cơn đau lưng trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, trị liệu tâm lý cũng có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng thoát vị đĩa đệm.
5. Kỹ thuật kiểm soát cơn đau
Trong trường hợp các triệu chứng thoát vị đĩa đệm nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị các kỹ thuật xâm lấn tối thiểu để kiểm soát cơn đau. Ngoài thuốc giảm đau và vật lý trị liệu, các bác sĩ cũng có thể đề xuất nhiều phương pháp điều trị khác nhau, chẳng hạn như:
- Tiêm steroid ngoài màng cứng: Bác sĩ sẽ tiêm một mũi steroid vào khoang ngoài màng cứng để giúp giảm đau tạm thời trong một thời gian nhất định, nhằm giúp cột sống có thời gian phục hồi.
- Kích thích điện: Việc kích thích điện có thể kiểm soát cơn đau lưng do thoát vị đĩa đệm mà không cần sử dụng thuốc giảm đau.
- Châm cứu: Bác sĩ Y học cổ truyền sẽ sử dụng một kim châm nhỏ tác động vào các huyệt vị nhất định, từ đó kiểm soát cơn đau.
Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm đôi khi được chỉ định nếu các biện pháp bảo tồn không mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, hầu hết trẻ em bị thoát vị đĩa đệm không cần phải phẫu thuật.
Phòng ngừa thoát vị đĩa đệm ở trẻ em
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em thường đáp ứng tốt các biện pháp điều trị và được cải thiện trong vài tuần hoặc vài tháng. Để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh nguy cơ thoát vị đĩa đệm tái phát, cha mẹ cần lưu ý một số vấn đề như:
Xây dựng tư thế ngồi đúng, giữ đường cong tự nhiên của cột sống, tránh cúi đầu hoặc khom lưng.
- Duy trì hoạt động thể chất, tập thể dục với cường độ phù hợp.
- Chọn giường và tư thế ngủ phù hợp để tránh gây áp lực lên cột sống.
- Nâng đồ vật đúng kỹ thuật, luôn giữ thẳng lưng và sử dụng lực từ đầu gối khi nâng đô vật.
- Khi đi bộ cần tránh nghiêng người về phía trước hoặc phía sau. Khi đi cần hóp bụng một chút, giữ tư thế trung lập, thẳng lưng để đảm bảo sức khỏe cột sống.
- Sử dụng các thiết bị điện tử với tư thế phù hợp, không cúi đầu liên tục khi nhìn điện thoại, điều này có thể gây tổn thương các cơ và mô xung quanh cổ.
- Chế độ ăn uống cân bằng, nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế chất béo để tăng cường sức khỏe cột sống.
- Xoa bóp massage có thể tăng cường lưu lượng máu, giải phóng căng thẳng và hỗ trợ cột sống.
Thoát vị đĩa đệm ở trẻ em có thể dẫn đến nhiều tổn thương và vấn đề sức khỏe, xã hội khác nhau. Do đó, nếu nhận thấy các dấu hiệu bệnh, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được chăm sóc và hướng dẫn phù hợp nhất. Điều trị phù hợp sẽ đảm bảo trẻ phát triển toàn diện, đúng cách và góp phần ngăn ngừa các tổn thương gây đau lưng khi trưởng thành.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!