Gai Xương Mắt Cá Chân: Triệu Chứng Nhận Biết Và Điều Trị

Gai xương mắt cá chân là sự hình thành các mấu xương nhỏ ở bề mặt khớp do quá trình lão hóa tự nhiên, va chạm, chấn thương, viêm khớp. Tình trạng cần được chẩn đoán chính xác và điều trị càng sớm càng tốt để tránh các rủi ro phát sinh.

Gai xương mắt cá chân là gì?

Gai mắt cá chân, còn được gọi là gai xương cổ chân, là thuật ngữ mô tả các mảnh nhỏ nhô ra của xương phát triển dọc theo rìa xương mắt cá chân, thường là nơi các xương gặp nhau ở khớp cổ chân. Nguyên nhân chính gây ra gai mắt cá chân là tổn thương do thoái hóa, chấn thương, thừa cân, béo phì hoặc rủi ro sau phẫu thuật.

Gai mắt cá chân có thể gây đau và hạn chế hoặc mất khả năng cử động ở cổ chân. Các triệu chứng cụ thể sẽ phụ thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của gai xương. Chẳng hạn như gai xương ở xương mắt cá chân trong có thể gây đau đớn khi uốn cong cổ chân vào trong, trong khi gai xương mắt cá chân ngoài có thể gây khó chịu khi mở rộng cổ chân sang hai bên.

Điều trị gai xương mắt cá chân sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị không phẫu thuật, chẳng hạn như nghỉ ngơi, sử dụng thuốc, vật lý trị liệu. Nếu các gai xương nghiêm trọng và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để giảm bớt các triệu chứng liên quan.

Nếu bị đau, sưng tấy hoặc khó khăn khi chuyển động, di chuyển, đi lại, người bệnh nên đến bệnh viện ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Tìm hiểu thêm: Gai Gót Chân Là Gì? Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Điều Trị

Dấu hiệu nhận biết gai xương mắt chân

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, gai xương mắt cá chân có thể dẫn đến nhiều dấu hiệu và triệu chứng, chẳng hạn như:

• Đau đớn cục bộ ở mắt cá chân, thường là đau nhói và trở nên nghiêm trọng hơn khi hoạt động thể chất hoặc khi mang vật nặng lên mắt cá chân bị ảnh hưởng.
• Sưng tấy xung quanh mắt cá chân bị ảnh hưởng, gây khó chịu cũng như giảm phạm vi chuyển động.
• Cứng khớp cổ chân, khiến bàn chân khó cử động linh hoạt. Tình trạng cứng khớp thường rõ rệt hơn vào buổi sáng hoặc sau một thời gian dài không hoạt động.
• Phạm vi chuyển động hạn chế do cứng khớp, đau đớn ở mắt cá chân. Điều này có thể gây  ảnh hưởng đến các hoạt động như đi bộ, chạy và leo cầu thang.
• Đau nhức khu trúc tại vùng mắt cá chân hoặc lan sang các khu vực lân cận.

Các triệu chứng gai mắt cá chân có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng cụ thể ở mỗi người bệnh. Do đó, nếu nghi ngờ gai mắt cá chân, người bệnh nên đến bệnh viện ngay lập tức để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Nguyên nhân và yếu tố rủi ro gây gai xương mắt cá chân

Có nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến gai xương mắt cá chân, tuy nhiên nguyên nhân chính thường liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên, sự hao mòn lâu dài ở các khớp. Một số yếu tố tiềm ẩn có thể góp phần vào sự phát triển gai xương bao gồm:

• Thoái hóa cổ chân: Gai xương có thể xảy ra do viêm xương khớp, một loại thoái hóa khớp ở cổ chân, khiến sụn ở mắt cá chân bị phá vỡ và gây ra gai xương.
• Mất ổn định khớp: Bong gân hoặc chấn thương cổ chân có thể gây suy yếu dây chằng và các cấu trúc khác ở cổ chân, làm tăng nguy cơ phát triển gai xương theo thời gian.
• Chấn thương cũ: Các chấn thương cũ ở mắt cá chân, chẳng hạn như trật khớp, bong gân, gãy xương, có thể khiến cơ thể hình thành gai xương để ổn định khớp.
• Cơ học bàn chân bất thường: Có một số biến dạng ở bàn chân, chẳng hạn như bàn chân bẹt hoặc vòm bàn chân cao, có thể gây áp lực lên cổ chân, dẫn đến hình thành gai xương gót chân.
• Lạm dụng: Các hoạt động lặp lại thường xuyên hoặc tác động mạnh lên cổ chân, chẳng hạn như chạy, nhảy, có thể làm tăng nguy cơ phát triển gai xương theo thời gian

Các yếu tố rủi ro:

• Độ tuổi: Gai xương cổ chân thường phổ biến ở những người lớn tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên, dẫn đến những thay đổi ở khớp cổ chân.
• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ gai xương cổ chân cao hơn so với nam giới.
• Béo phì: Cân nặng quá mức có thể gây áp lực lên cổ chân và làm tăng nguy cơ hình thành gai xương.
• Hoạt động: Các hoạt động thể thao yêu cầu các chuyển động lặp đi lặp lại ở mắt cá chân có thể dẫn đến chấn thương khớp và tăng nguy cơ hình thành các gai xương.

Nếu lo lắng hoặc có bất cứ dấu hiệu gai xương mắt cá chân nào, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Có thể bạn nên biết: Trật Mắt Cá Chân Là Gì? Cách Xử Lý, Điều Trị Nhanh Khỏi

Gai xương mắt cá chân có nguy hiểm không?

Mặc dù có thể gây đau đớn, sưng tấy, cứng khớp và hạn chế khả năng chuyển động linh hoạt, tuy nhiên gai xương mắt cá chân không nguy hiểm.

Trong hầu hết các trường hợp, gai xương sẽ được kiểm soát bằng các phương pháp điều trị không phẫu thuật, chẳng hạn như nghỉ ngơi, chườm đá, sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn, vật lý trị liệu hoặc tiêm corticosteroid. Trong trường hợp các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật điều trị.

Ngoài ra, đôi khi gai xương mắt cá chân cũng có thể dẫn đến một số biến chứng, chẳng hạn như:

• Viêm bao hoạt dịch cổ chân: Bao hoạt dịch là một túi chứa đầy chất lỏng ở cổ chân, hoạt động để đệm xương, gân, cơ và ngăn ngừa ma sát gây chấn thương. Viêm bao hoạt dịch có thể xảy ra khi gai mắt cá chân cọ sát vào gân hoặc các mô mềm, dẫn đến tổn thương, viêm, sưng tấy và đau đớn.
• Viêm gân: Gân là một sợi mô gắn cơ với xương. Viêm gân có thể xảy ra khi gai mắt cá chân cọ xát vào gân.
• Viêm khớp: Gai xương mắt cá chân có thể gây ảnh hưởng đến cấu trúc xương và làm tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm khớp ở khớp mắt cá chân.

Gai xương mắt cá chân có tự khỏi không?

Mặc dù gai xương mắt cá chân không nguy hiểm, tuy nhiên tình trạng này không tự tự khỏi. Một khi đã hình thành, gai xương sẽ không tự biến mất mà không có sự điều trị phù hợp.

Trong hầu hết các trường hợp, gai mắt cá chân không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, một số người bệnh có thể bị đau, sưng tấy và cứng khớp mắt cá chân. Gai xương cũng có thể gây khó khăn khi di chuyển khớp mắt cá chân một cách linh hoạt, tự do.

Nếu bị đau hoặc có các triệu chứng gai xương mắt cá chân khác, điều quan trọng là phải đến bệnh viện để được chẩn đoán và thảo luận về các phương pháp điều trị phù hợp. Các biện pháp điều trị gai mắt cá chân thường phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Chẩn đoán xác định gai xương mắt cá chân

Để chẩn đoán gai mắt cá chân, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh của bệnh nhân. Bác sĩ cũng sẽ thực hiện một số kiểm tra thể chất để xác định độ đau, sưng, sưng khớp ở mắt cá chân.

Các xét nghiệm hình ảnh sẽ được chỉ định để xác định chẩn đoán gai xương mắt cá chân là chính xác. Các xét nghiệm chẩn đoán bao gồm:

• Chụp X-quang: Hình ảnh X – quang là xét nghiệm hình ảnh phổ biến nhất được sử dụng để chẩn đoán gai xương. Chụp X-quang có thể giúp bác sĩ xác định sự phát triển của các gai xương ở cổ chân.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Quét MRI có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn ở mắt cá chân, bao gồm cả các mô mềm như gân và dây chằng.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Hình ảnh CT cũng có thể cung cấp hình ảnh chi tiết về khớp mắt cá chân, bao gồm xương và mô mềm.

Sau khi xác nhận chẩn đoán gai xương mắt cá chân, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị phù hợp dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Trong hầu hết các trường hợp, gai xương sẽ được điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật để giảm đau cũng như cải thiện chức năng.

Phương pháp điều trị gai xương mắt chân chân

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của gai xương mắt cá chân, bác sĩ có thể đề nghị phương pháp điều trị không phẫu thuật hoặc phẫu thuật. Các phương pháp như sau:

1. Điều trị không phẫu thuật

Hầu hết các trường hợp gai xương mắt cá chân sẽ đáp ứng tốt các phương pháp điều trị không phẫu thuật. Các phương pháp phổ biến bao gồm:

• Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi là điều cần thiết và quan trọng, có thể giúp kiểm soát tình trạng viêm, sưng tấy, đau đớn do gai xương cổ chân gây ra. Người bệnh cần tránh các hoạt động gây căng thẳng cho cổ chân, chẳng hạn như chạy, nhảy hoặc có thể sử dụng gậy khi di chuyển nếu cần thiết.
• Chườm lạnh: Chườm lạnh lên mắt cá chân có thể giúp giảm đau và viêm. Người bệnh có thể cho một vài viên đá lạnh vào túi vải, quấn quanh cổ chân trong 15 – 20 phút mỗi lần, cách 3 – 4 giờ có thể chườm một lần. Cần tránh chườm đá trực tiếp lên da, điều này có thể gây bỏng lạnh.
• Sử dụng thuốc giảm đau: Nếu cơn đau nghiêm trọng, người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như Paracetamol hoặc Ibuprofen, để kiểm soát tình trạng đau đớn, viêm và sưng tấy. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng hoặc hỏi ý kiến của bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể. Ngoài ra, người bệnh cần chú ý đến các phản ứng của cơ thể và ngừng sử dụng thuốc nếu nhận thấy các dấu hiệu không mong muốn.
• Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường các cơ xương quanh mắt cá chân, cải thiện phạm vi chuyển động, giảm đau, nhức và cải thiện chức năng khớp. Nhà trị liệu có thể hướng dẫn các bài tập phù hợp để tăng cường sức mạnh ở mắt cá chân.
• Thuốc tiêm: Bác sĩ có thể đề nghị tiêm corticosteroid hoặc các loại thuốc khác vào mắt cá chân để giảm đau và viêm ở khớp mắt cá chân. Corticosteroid là thuốc chống viêm mạnh mẽ, có thể giúp kiểm soát tình trạng sưng tấy và giảm đau. Ngoài ra, có một số loại thuốc khác có thể được tiêm vào cổ chân bao gồm axit hyaluronic, có thể giúp bôi trơn khớp và giảm ma sát.

2. Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật điều trị gai xương mắt cá chân thường không phổ biến. Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nếu các triệu chứng gai xương nghiêm trọng, không đáp ứng các phương pháp điều trị thông thường hoặc gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Có nhiều loại phẫu thuật khác nhau được thực hiện để điều trị gai mắt cá chân. Các phương pháp phổ biến bao gồm:

• Cắt bỏ gai xương: Đây là loại phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, trong đó bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ gai xương và các mô bị tổn thương khỏi cổ chân. Phẫu thuật này thường được thực hiện thông qua kỹ thuật nội soi để hạn chế tổn thương và rút ngắn thời gian chữa lành.
• Cố định khớp: Cố định là một thủ thuật xâm lấn hơn, trong đó bác sĩ sẽ nối các xương ở mắt cá chân lại với nhau. Phẫu thuật được thực hiện thông qua một vết mổ lớn hơn, giúp bác sĩ lấy sụn ra khỏi xương và kết hợp lại với nhau bằng vít, tấm hoặc đinh. Vết mổ sau đó được đóng lại bằng chỉ khâu hoặc ghim.
• Thay thế toàn bộ mắt cá chân: Phẫu thuật được chỉ định khi khớp mắt cá chân tổn thương nghiêm trọng và không thể phục hồi. Bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch một đường ở mắt cá chân và mở khớp. Sau đó, loại bỏ xương và sụn bị hư hỏng và tiến hành chèn khớp nhân tạo vào mắt cá chân.

Sau phẫu thuật mắt cá chân, người bệnh sẽ được bó bột, mang nẹp hoặc đau bảo hộ trong vài tuần để cổ chân lành lại đúng cách. Người bệnh cũng có thể cần tập vật lý trị liệu để tăng cường các cơ xung quanh khớp và cải thiện phạm vi chuyển động.

Các rủi ro tiềm ẩn:

• Nhiễm trùng
• Chảy máu
• Tổn thương thần kinh
• Hình thành các cục máu đông
• Phản ứng dị ứng với thuốc gây mê
• Phẫu thuật thất bại

Phẫu thuật điều trị gai xương mắt cá chân được chỉ định dựa trên nhiều yếu tố, chẳng hạn như mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, phản ứng với các phương pháp không phẫu thuật và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Điều quan trọng là trao đổi với bác sĩ để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Bạn nên biết: 6 Bài Tập Gãy Xương Mắt Cá Chân Sau Khi Mổ Giúp Mau Khỏi

Phòng ngừa gai xương mắt cá chân tái phát

Gai xương mắt cá chân có thể tái phát, ngay cả khi đã được điều trị tốt. Do đó, để phòng ngừa tình trạng này, người bệnh cần chú ý một số vấn đề như:

• Giảm cân và duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh để tránh gây áp lực lên xương gót mắt cá chân.
• Sử dụng giày dép phù hợp, có thể hỗ trợ tốt cho bàn chân, từ đó ngăn ngừa hình thành gai xương
• Tránh các hoạt động gây tổn thương, ảnh hưởng đến mắt cá chân, chẳng hạn như chạy và nhảy.
• Thường xuyên tập thể dục, kéo căng các cơ xung quanh xương gót chân có thể giúp tăng cường các cơ xung quanh, hỗ trợ gót chân và giảm nguy cơ hình thành gai xương.
• Sử dụng miếng đệm bảo vệ cổ chân khi tham gia thể thao hoặc khi cần vận động nhiều. Điều này góp phần giảm căng thẳng, ngăn ngừa các chấn thương liên quan.
• Dành thời gian nghỉ ngơi phù hợp nếu cần đứng, đi bộ hoặc chạy trong thời gian dài. Hãy ngồi xuống và cho đôi chân nghỉ ngơi sau mỗi 30 – 60 phút hoặc khi cảm thấy cần thiết.
• Chườm đá vào gót chân nếu cảm thấy đau đớn, khó chịu. Điều này có thể giúp giảm sưng tấy, viêm khớp, ngăn ngừa các tổn thương và phòng ngừa gai xương hình thành. Người bệnh có thể chườm đá 20 phút mỗi lần và vài lần trong ngày.
• Nếu bị đau đớn, khó chịu ở mắt cá chân, hãy đến bệnh viện để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Gai xương mắt cá chân là tình trạng phổ biến nhưng không nghiêm trọng và đáp ứng tốt các phương pháp điều trị bảo tồn. Nếu có bất cứ thắc mắc hoặc câu hỏi nào, người bệnh nên hỏi ý kiến của bác sĩ để được hướng dẫn và tư vấn chính xác nhất.

Tham khảo thêm:

• Top 7 Thuốc Trị Gai Xương Khớp Hiệu Quả Và Được Tin Dùng
• Bài Tập Vật Lý Trị Liệu Gai Gót Chân Hiệu Quả, Dễ Thực Hiện