Bán Trật Khớp Vai Sau Đột Quỵ Nguy Hiểm Không? Cách Trị
Bán trật khớp vai sau đột quỵ có thể gây đau đớn và hạn chế khả năng vận động, nhưng thường có thể phục hồi thông qua các phương pháp điều trị, chăm sóc phù hợp. Để kiểm soát cơn đau và cải thiện khả năng, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
Bán trật khớp vai sau đột quỵ là gì?
Bán trật khớp vai sau đột quỵ là tình trạng trật khớp một phần hoặc lệch khớp vai. Đột quỵ có thể dẫn đến yếu cơ, mất cân bằng và mất khả năng kiểm soát tự nguyện, điều này làm tăng nguy cơ trật khớp, liệt nửa người hoặc mất khả năng tự chủ ở một bên cơ thể.
Khi các cơ xung quanh vai trở nên yếu hoặc mất cân bằng, vai sẽ không được hỗ trợ đầy đủ để đảm bảo khớp ở đúng vị trí. Điều này có thể khiến đầu xương cánh tay trượt một phần ra khỏi ổ vai, dẫn đến bán trật khớp vai. Bán trật khớp vai có thể gây đau, hạn chế phạm vi chuyển động và khó khăn trong các hoạt động hàng ngày. Nếu không được điều trị, tình trạng có thể dẫn đến mất ổn định vai hoặc tổn thương khớp thêm.
Điều trị bán trật khớp vai sau đột quỵ thường bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, chẳng hạn như vật lý trị liệu, trị liệu cơ năng và đôi khi là các thiết bị hỗ trợ. Mục tiêu của việc điều trị là giảm đau, cải thiện sự liên kết của khớp, tăng cường cơ bắp hỗ trợ và cải thiện khả năng hoạt động.
Các kỹ thuật vật lý trị liệu như bài tập chuyển động, bài tập tăng cường sức mạnh, kích thích điện và kỹ thuật băng bó có thể được sử dụng để giải quyết tình trạng bán trật khớp vai. Điều quan trọng là đến bệnh viện để được xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Việc đánh giá theo dõi thường xuyên và điều chỉnh kế hoạch điều trị giúp nâng cao hiệu quả điều trị cũng như phục hồi phạm vi chuyển động bình thường.
Nguyên nhân nào gây bán trật khớp vai sau đột quỵ
Vai là khớp di động nhất trong cơ thể, điều này khiến vai đặc biệt dễ gặp vấn đề và chấn thương. Bán trật khớp vai xảy ra khi xương cánh tay trên bị trật khớp một phần khỏi ổ vai. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó đột quỵ là một yếu tố nguy cơ phổ biến.
Nguyên nhân chính xác gây ra trật khớp vai sau đột quỵ vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, một số yếu tố góp phần dẫn đến tình trạng này, chẳng hạn như:
- Yếu cơ và mất cân bằng: Đột quỵ thường dẫn đến yếu cơ và mất kiểm soát ở một bên cơ thể, được gọi là liệt nửa người. Yếu cơ có thể ảnh hưởng đến các cơ xung quanh khớp vai, dẫn đến thiếu sự hỗ trợ và ổn định.
- Co cứng: Một số người từng bị đột quỵ có thể bị co cứng cơ, đặc trưng bởi các cơn co thắt cơ không tự chủ. Co cứng có thể làm tăng trương lực cơ và cứng khớp quanh khớp vai, góp phần làm cho vai bị trật khỏi vị trí bình thường.
- Khả năng nhận thức bị suy giảm: Điều này đề cập đến cảm giác về vị trí và chuyển động của các bộ phận cơ thể thay đổi. Sau đột quỵ, tổn thương não có thể dẫn đến suy giảm khả năng nhận thức, khiến người bệnh khó nhận biết được vị trí của cánh tay bị suy yếu, bao gồm cả khớp vai.
- Tư thế và sự liên kết kém: Tình trạng yếu cơ và mất cân bằng cơ sau đột quỵ có thể làm thay đổi sự liên kết và tư thế bình thường của vai, dẫn đến tăng căng thẳng cho khớp và tăng nguy cơ bị bán trật khớp.
Bên cạnh đó, nguy cơ phát triển tình trạng bán trật khớp vai sau đột quỵ có thể khác nhau giữa mỗi cá nhân. Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bao gồm:
- Mức độ nghiêm trọng: Mức độ yếu cơ và mức độ suy yếu do đột quỵ có thể ảnh hưởng đến nguy cơ trật khớp vai.
- Mức độ độc lập về chức năng: Những người gặp khó khăn hơn trong việc di chuyển và thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày sau đột quỵ có nguy cơ bán trật khớp vai cao hơn do khả năng kiểm soát, hỗ trợ của khớp vai bị giảm.
- Không được điều trị, chăm sóc: Thiếu các biện pháp can thiệp phục hồi chức năng sớm sau đột quỵ có thể làm tăng nguy cơ bán trật khớp vai.
Những người đột quỵ cần được chăm sóc sức khỏe phù hợp, bao gồm tập vật lý trị liệu và nâng cao sức khỏe để kiểm soát cũng như ngăn ngừa nguy cơ trật khớp vai. Phục hồi chức năng sớm và liên tục, bao gồm các bài tập và kỹ thuật để tăng cường sức mạnh cơ bắp, sự cân bằng và ổn định của khớp, có thể giúp giảm thiểu rủi ro và cải thiện chức năng vai sau đột quỵ.
Dấu hiệu nhận biết bán trật khớp vai sau đột quỵ
Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, các triệu chứng và dấu hiệu bán trật khớp vai sau đột quỵ có thể bao gồm:
- Đau vai: Đau quanh khớp vai, đặc biệt khi cử động hoặc thực hiện các hoạt động mang trọng lượng nặng, là triệu chứng phổ biến của tình trạng bán trật khớp vai. Cơn đau có thể dữ dội hoặc âm ỉ và có thể trầm trọng hơn theo thời gian.
- Biến dạng vai: Trong một số trường hợp, người bệnh có thể thấy khớp vai bị lệch hoặc lồi ra. Điều này có thể được coi là sự khác biệt về hình dáng hoặc vị trí của vai bị ảnh hưởng so với bên không bị ảnh hưởng.
- Phạm vi chuyển động bị hạn chế: Bán trật khớp vai có thể dẫn đến khó khăn khi di chuyển cánh tay và vai bị ảnh hưởng trong toàn bộ phạm vi chuyển động. Tình trạng này thường đi kèm với đau đớn hoặc khó chịu.
- Yếu hoặc mất sức: Yếu cơ và giảm sức mạnh ở cơ vai bị ảnh hưởng là tình trạng phổ biến. Điều này có thể gây khó khăn cho việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như nâng, với hoặc mang đồ vật.
- Mất ổn định vai: Người bệnh có thể nhận thấy sự bất ổn hoặc cảm giác lỏng lẻo ở khớp vai. Điều này có thể làm cho vai có cảm giác không ổn định, dễ bị lệch hoặc trật khớp nhiễm trọng hơn.
- Hạn chế về chức năng: Bán trật khớp vai có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày của một người. Khó khăn này có thể bao gồm khó tự mặc quần áo, chải tóc, với lấy đồ vật hoặc tham gia các hoạt động đòi hỏi phải di chuyển trên cao.
Bán trật khớp vai sau đột quỵ có nguy hiểm không?
Bán trật khớp vai sau đột quỵ có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe và dẫn đến các biến chứng ngắn hạn hoặc dài hạn. Mặc dù nó không đe dọa đến tính mạng nhưng nó có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống và khả năng hoạt động của người bệnh.
Một số biến chứng tiềm ẩn của tình trạng bán trật khớp vai sau đột quỵ bao gồm:
- Đau đớn và khó chịu: Bán trật khớp vai có thể gây đau và khó chịu dai dẳng, ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày và giấc ngủ. Đau đớn mãn tính cũng có thể góp phần gây suy nhược cơ thể.
- Tăng nguy cơ chấn thương: Người bán trật khớp vai sau đột quỵ có nguy cơ tái bán trật khớp hoặc trật khớp hoàn toàn. Điều này khiến các triệu chứng trở nên phức tạp thêm tình trạng, cần điều trị lâu dài, thậm chí là phẫu thuật để ngăn ngừa nguy cơ mất chức năng khớp.
- Mất chức năng và tính độc lập: Bán trật khớp vai có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sử dụng cánh tay và vai bị ảnh hưởng. Sự mất chức năng này có thể ảnh hưởng đến tính độc lập trong các hoạt động tự chăm sóc, chẳng hạn như mặc quần áo, tắm rửa và ăn uống.
- Co rút cơ vai: Yếu cơ kéo dài và mất cân bằng quanh khớp vai có thể dẫn đến co rút cơ, khiến các cơ và mô mềm trở nên co lại và cứng. Điều này có thể hạn chế phạm vi chuyển động nghiêm trọng hơn và khiến việc phục hồi chức năng trở nên khó khăn.
- Mất ổn định khớp vai mãn tính: Nếu tình trạng bán trật khớp vai sau đột quỵ không được kiểm soát đúng cách có thể dẫn đến mất ổn định khớp vai mãn tính. Điều này có thể làm cho vai dễ bị trật khớp toàn phần, hạn chế chức năng liên tục và tăng nguy cơ mất kiểm soát khớp.
Điều trị và phục hồi chức năng bán trật khớp vai sau đột quỵ
Đối với trường hợp trật khớp vai do đột quỵ, phương pháp điều trị chủ yếu sẽ bao gồm tập thể dục và phục hồi chức năng. Ngoài ra, nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định nẹp cố định vai vai, kích thích diện hoặc sử dụng thuốc để giảm bớt các triệu chứng. Tùy thuộc vào các trường hợp, các phương pháp có thể bao gồm:
1. Vật lý trị liệu phục hồi chức trật khớp vai sau đột quỵ
Bán trật khớp vai sau đột quỵ là một vấn đề nghiêm trọng, do đó người bệnh cần hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc huấn luyện viên để đảm bảo các bài tập an toàn và phù hợp. Bác sĩ sẽ lập kế hoạch tập luyện tốt nhất để cải thiện các vấn đề vận động, tăng cường sức mạnh và các hoạt động chức năng của vai trong cuộc sống hàng ngày.
Mục tiêu của các bài tập bán trật khớp vai sau đột quỵ là ổn định chuyển động, tăng tính cơ học thích hợp nhằm phục hồi các kết nối thần kinh và cải thiện sức mạnh tổng thể của vai. Các bài tập phục hồi chức năng nên được thực hiện thường xuyên để kích thích não bộ và khuyến khích quá trình phục hồi.
Các bài tập phục hồi khớp vai sau đột quỵ thường bao gồm:
Đấm chai nước:
- Đặt cẳng tay bị ảnh hưởng lên bàn hướng thẳng về phía trước vào hướng 12 giờ. Sau đó, đặt một chai nước ngay trước bàn tay.
- Nắm tay lại rồi nhẹ nhàng đấm chai nước về phía trước bằng cách lướt cẳng tay qua bàn về phía trước. Hãy chắc chắn để làm điều này nhẹ nhàng và chậm rãi.
- Sau đó di chuyển trở lại vị trí bắt đầu. Cố gắng tập trung đẩy chai nước ra xa bằng cánh tay và vai, không phải bằng cách cúi người về phía trước ở hông.
- Sau khi đưa chai nước ra xa, hãy dừng cách tay khỏe mạnh để đưa chai nước về gần cơ thể. Lặp lại bài tập 10 lần.
- Hãy dừng bài tập này ngay lập tức nếu bị đau đớn, khó chịu.
Động tác đẩy vai:
- Đặt cẳng tay bị ảnh hưởng lên bàn với cánh tay hướng về phía 12 giờ và đặt chai nước gần phía ngoài cổ tay.
- Sau đó, đẩy chai nước ra xa khỏi cơ thể theo chiều ngang bằng cách trượt cẳng tay qua bàn trong khi vẫn giữ cánh tay trên dán vào bên cạnh, tương tự như chuyển động của cần gạt nước trên kính chắn gió.
- Quay trở lại vị trí bắt đầu và hoàn thành 10 lần lặp lại.
- Hãy dừng bài tập này ngay lập tức nếu bị đau hoặc khó chịu.
2. Sử dụng băng dán cơ
Băng Kinesio (Kinesio Tape) là băng trị liệu đàn hồi được dán lên da để hỗ trợ, cải thiện tuần hoàn và tăng cường chức năng cơ. Mặc dù các nghiên cứu chưa rõ ràng, tuy nhiên băng dán cơ có thể mang đến nhiều lợi ích đối với người bán trật khớp vai sau đột quỵ, chẳng hạn như:
- Giảm đau: Băng có thể cung cấp sự kích thích xúc giác và phản hồi cảm giác bản thể, có thể làm giảm bớt sự khó chịu ở người bán trật khớp vai.
- Hỗ trợ và ổn định: Băng Kinesio có thể giúp cải thiện sự liên kết của khớp, có khả năng làm giảm nguy cơ bị trật khớp thêm.
- Cải thiện kích hoạt cơ: Việc sử dụng băng Kinesio có thể cung cấp các tín hiệu xúc giác và lực cản nhẹ đối với các nhóm cơ cụ thể. Điều này có thể hỗ trợ việc huy động cơ bắp và có thể giúp cải thiện chức năng tổng thể của vai.
Nếu sử dụng băng Kinesio để điều trị bán trật khớp vai sau đột quỵ, tốt nhất người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu, để đánh giá tình trạng cụ thể và đưa ra hướng dẫn phù hợp nhất.
3. Kích thích điện
Trong trường hợp bán trật khớp vai sau đột quỵ gây liệt cánh tay, người bệnh cần đến bệnh viện ngay lập tức để xác định các bài tập và kỹ thuật kiểm soát phù hợp. Chuyên gia trị liệu có thể khuyến khích người bệnh nên kích thích điện ngoài các bài tập vì đây là cách tuyệt vời để tạo ra chuyển động cho các cơ bị tê liệt.
Não giao tiếp với các cơ bằng xung điện và kích thích điện giúp tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình này. Kỹ thuật phục hồi đột quỵ này giúp kích thích các cơ xung quanh vai và theo thời gian, cánh tay có thể quay trở lại ổ khớp vai. Tuy nhiên, điều quan trọng là khảo ý kiến của bác sĩ trị liệu xác định nơi đặt điện cực và phương pháp tốt nhất.
Ngoài ra, ngay cả khi cánh tay của không bị liệt, kích thích điện vẫn có thể là một phương pháp điều trị bổ sung mang đến nhiều lợi ích và góp phần phục hồi chức năng tổng thể. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc kết hợp kích thích điện với tập thể dục phục hồi chức năng sẽ mang lại kết quả tốt hơn so với việc chỉ tập thể dục phục hồi chức năng.
4. Nắn chỉnh khớp vai
Nắn chỉnh khớp vai là một thủ tục trong đó chuyên gia chăm sóc sức khỏe, thường là chuyên gia chỉnh hình hoặc nhà trị liệu vật lý, thao tác khớp vai để căn chỉnh lại sau khi bị trật khớp. Trong bối cảnh trật khớp vai sau đột quỵ, nắn chỉnh khép kín nhằm mục đích khôi phục khớp vai bị trật một phần về vị trí thích hợp mà không cần phẫu thuật.
Quá trình nắn chỉnh khép kín cho trật khớp vai sau đột quỵ thường bao gồm các bước sau:
- Đánh giá: Bác sĩ sẽ đánh giá mức độ bán trật và đánh giá phạm vi chuyển động, sức mạnh và độ ổn định của vai bị ảnh hưởng. Đánh giá này sẽ giúp hướng dẫn điều trị và xác định kỹ thuật thích hợp nhất để nắn chỉnh kín.
- Định vị bệnh nhân: Bệnh nhân thường được đặt ở tư thế thoải mái, ngồi hoặc nằm, để tạo thuận lợi cho quá trình nắn chỉnh.
- Kỹ thuật thư giãn cơ: Bác sĩ có thể sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau để thúc đẩy thư giãn cơ quanh khớp vai. Điều này có thể liên quan đến việc kéo giãn nhẹ nhàng, xoa bóp hoặc chườm nóng. Thư giãn các cơ giúp giảm đau và tăng khả năng giảm đau thành công.
- Nắn chỉnh trật khớp: Bác sĩ sẽ sẽ sử dụng các kỹ thuật cụ thể để thao tác khớp vai và đưa khớp trở lại vị trí bình thường. Kỹ thuật được sử dụng có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân, mức độ nghiêm trọng của tình trạng bán trật khớp và chuyên môn của chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
- Xác nhận và ổn định: Sau khi nắn chỉnh khớp thành công, bác sĩ sẽ đánh giá khớp vai xem có sự liên kết và ổn định phù hợp hay không. Bác sĩ có thể thực hiện kiểm tra thể chất và yêu cầu nghiên cứu hình ảnh, chẳng hạn như chụp X-quang, để đảm bảo khớp trở lại đúng vị trí. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định các dụng cụ cố định, nâng đỡ đỡ vai , chẳng hạn như dây treo hoặc nẹp để ngăn ngừa tình trạng tái trật khớp cũng như thúc đẩy quá trình lành thương.
5. Chăm sóc bổ sung
Bên cạnh các bài tập và phương pháp nắn chỉnh khớp, người bệnh bán trật khớp vai có thể trao đổi với bác sĩ về các phương pháp chăm sóc bổ sung để nâng cao hiệu quả. Các phương pháp này bao gồm:
- Nghỉ ngơi và cố định: Điều quan trọng là phải nghỉ ngơi và bảo vệ khớp vai để ngăn ngừa tình trạng trật khớp trở nên nghiêm trọng hơn. Bác sĩ có thể khuyến nghị cố định bằng dây đeo hoặc nẹp để mang lại sự hỗ trợ và ổn định.
- Chườm đá: Chườm đá lên vai bị ảnh hưởng có thể giúp giảm đau, viêm và sưng. Sử dụng một túi nước đá bọc trong một miếng vải mỏng và chườm lên vai trong 15 – 20 phút mỗi lần, vài lần trong ngày.
- Kiểm soát cơn đau: Nếu bị đau, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc giảm đau không kê đơn hoặc thuốc kê đơn để kiểm soát cơn đau. Điều quan trọng là sử dụng thuốc giảm đau theo chỉ dẫn của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ liên quan.
- Vật lý trị liệu: Nhà vật lý trị liệu có thể thiết kế một chương trình phục hồi chức năng tùy thuộc vào từng tình trạng cụ thể, để khôi phục sức mạnh, sự ổn định và phạm vi chuyển động của vai. Các bài tập giúp tăng cường sức mạnh cho các cơ xung quanh, cải thiện độ ổn định của khớp và thúc đẩy các chuyển động chức năng.
- Phương thức và kỹ thuật: Các nhà trị liệu vật lý có thể kết hợp nhiều phương thức và kỹ thuật khác nhau, chẳng hạn như liệu pháp nhiệt, kích thích điện, trị liệu thủ công và siêu âm, để hỗ trợ giảm đau và phục hồi chức năng.
- Điều chỉnh tư thế: Tư thế thích hợp và cơ chế cơ thể đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tình trạng trật khớp vai tái phát. Chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn về cách duy trì tư thế tốt và hướng dẫn các kỹ thuật để tránh gây căng thẳng quá mức lên khớp vai.
- Dần dần trở lại hoạt động: Khi vai khỏe và ổn định hơn, nhà trị liệu vật lý sẽ hướng dẫn cách để dần dần trở lại các hoạt động và bài tập thường xuyên. Điều quan trọng là thực hiện các bài tập dần dần để vai có thời gian thích nghi và tránh tái chấn thương.
Kế hoạch và thời gian điều trị tình trạng bán trật khớp vai sau đột quỵ cụ thể sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và hoàn cảnh cá nhân của người bệnh. Người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc nhà trị liệu để được hướng dẫn phù hợp.
Kế hoạch chăm sóc vai và cánh tay sau đột quỵ
Sau đột quỵ, điều cần thiết là phải chăm sóc vai và cánh tay bị ảnh hưởng để hỗ trợ phục hồi cũng như lấy lại khả năng hoạt động. Dưới đây là một số hướng dẫn chung để chăm sóc sức khỏe sau đột quỵ bao gồm:
- Chuyển động cánh tay: Thực hiện các bài tập chuyển động nhẹ nhàng để ngăn ngừa cứng khớp và cải thiện tính linh hoạt ở vai và cánh tay.
- Bài tập tăng cường sức mạnh: Tham gia các bài tập để tăng cường cơ bắp ở vai và cánh tay, bao gồm rèn luyện sức đề kháng bằng cách sử dụng dây kháng lực hoặc tập tạ và các chuyển động chức năng nhắm vào các nhóm cơ cụ thể. Trao đổi với nhà trị liệu vật lý để thiết kế một chương trình tăng cường sức khỏe phù hợp.
- Tư thế hỗ trợ: Sử dụng gối hoặc đệm để đỡ cánh tay và vai bị ảnh hưởng ở tư thế thoải mái. Điều này có thể giúp duy trì sự liên kết thích hợp và ngăn ngừa áp lực hoặc căng thẳng quá mức lên khớp.
- Thiết bị hỗ trợ: Sử dụng các thiết bị hỗ trợ khi thực hiện các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như mặc quần áo, đi giày dép hoặc ăn uống để giảm căng thẳng cho vai và cánh tay bị ảnh hưởng.
- Nghỉ giải lao và điều chỉnh nhịp độ: Thường xuyên nghỉ giải lao trong các hoạt động đòi hỏi cử động cánh tay lặp đi lặp lại và điều chỉnh nhịp độ để tránh gắng sức quá mức. Điều này giúp ngăn ngừa mệt mỏi và cho phép có thời gian nghỉ ngơi, phục hồi thích hợp.
- Liệu pháp nhiệt và lạnh: Chườm nóng hoặc lạnh lên vai và cánh tay bị ảnh hưởng có thể giúp giảm đau, viêm. Sử dụng túi chườm nóng hoặc khăn ấm để thư giãn cơ bắp, tăng cường tuần hoàn. Hoặc sử dụng túi chườm lạnh để giảm sưng và tê liệt mọi cảm giác khó chịu.
- Duy trì tư thế tốt: Chú ý đến tư thế khi ngồi hoặc đứng để tránh gây căng thẳng quá mức cho vai và cánh tay. Ngồi hoặc đứng với tư thế thích hợp, vận động các cơ cốt lõi và tránh cúi người hoặc khom lưng về phía trước.
- Kiểm tra sức khỏe: Tái khám đúng hẹn để theo dõi quá trình hồi phục, sửa đổi kế hoạch điều trị khi cần để đảm bảo sức khỏe tổng thể.
Bán trật khớp vai sau đột quỵ xảy ra khi cơ cánh tay bị suy yếu nghiêm trọng hoặc bị tê liệt, khiến trọng lực kéo một phần xương cánh tay ra khỏi hốc vai. Tuy nhiên tình trạng này thường đáp ứng chương trình luyện tập đều đặn, thường xuyên và đúng kỹ thuật. Điều quan trọng là trao đổi với bác sĩ hoặc nhà trị liệu và làm theo các hướng dẫn để đảm bảo quá trình phục hồi hiệu quả.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!