Thuốc Ibuprofen: Công Dụng, Cách Dùng và Thận Trọng
Theo dõi IHR trên
Ibuprofen là thuốc chống viêm không Steroid (NSAID), được sử dụng để chống viêm, hạ sốt và giảm đau cho những trường hợp có triệu chứng nhẹ và vừa. Thuốc thường mang đến hiệu quả nhanh và cao. Tuy nhiên một số tác dụng phụ có thể xảy ra trong thời gian sử dụng dài ngày liều cao.
Thuốc ibuprofen là gì?
Ibuprofen là một loại thuốc chống viêm không Steroid (NSAID). Thuốc này được sử dụng phổ biến để chống viêm, hạ sốt và giảm đau do nhiều bệnh lý. Điển hình như đau nhức xương khớp, viêm khớp, nhức đầu, đau lưng, đau răng, đau bụng…
- Phân nhóm: Thuốc chống viêm không Steroid (NSAID)
- Tên thuốc: ibuprofen
- Tên biệt dược: Alaxan, Hildende 200, Medialeczan
Thuốc thường mang đến hiệu cao cho trẻ em ít nhất 24 tháng tuổi và người lớn có các triệu chứng nhẹ và vừa. Những trường hợp nặng cần sử dụng một loại thuốc chống viêm và giảm đau mạnh hơn.
Thuốc ibuprofen hoạt động bằng cách ngăn cản quá trình sản sinh và tổng hợp các hormone gây phản ứng viêm và đau trong cơ thể. Tuy nhiên thuốc cần được sử dụng đúng liều và ngắn hạn để giảm nguy cơ gặp tác dụng phụ.
Một số thông tin cơ bản về thuốc ibuprofen giúp sử dụng thuốc đúng cách:
Dạng bào chế
Các dạng bào chế của thuốc ibuprofen:
- Viên nén bao phim
- Viên nang
- Viên nén bao đường
- Viên nén phân tán
- Viên nén sủi bọt
- Hỗn dịch uống
- Viên nén nhai
Tác dụng của thuốc ibuprofen
Đây là một dẫn xuất của acid propionic. Thuốc có tác dụng:
- Chống viêm
- Giảm đau
- Hạ sốt
- Chống kết tập tiểu cầu
Trong đó tác dụng chống kết tập tiểu cầu của thuốc ibuprofen yếu hơn so với Aspirin. Thuốc hạ sốt không đặc hiệu và hạ sốt kém nên thường không được sử dụng để hạ sốt đơn thuần.
Tuy nhiên tác dụng giảm đau và chống viêm của ibuprofen khá mạnh. Thuốc thường mang đến hiệu quả sau 2 ngày điều trị.
Cơ chế tác dụng của thuốc ibuprofen
Cơ chế tác dụng của thuốc ibuprofen như sau:
- Tác dụng chống viêm
Sau khi được đưa vào cơ thể, ibuprofen nhanh chóng ức chế quá trình tổng hợp Prostaglandin của enzym cyclooxygenase (COX). Prostaglandin là một chất trung gian hóa học có khả năng tăng sinh phản ứng viêm.
Ibuprofen đối kháng hệ enzym phân huỷ protein. Do đó thuốc có tác dụng ức chế hoạt động biến đổi một loại protein làm bền vững màng Lysosom.
Ngoài ra thuốc ibuprofen đối kháng tác dụng của những chất trung gian hóa học (điển hình như Serotonin, Histamin, Bradykinin), ức chế hoạt động di chuyển của bạch cầu đến tổ chức bị viêm và ức chế hóa hướng động mạch cầu. Vì thế thuốc giúp chống viêm nhanh và hiệu quả.
- Tác dụng giảm đau
Ibuprofen làm giảm tổng hợp prostaglandin F2, giảm tính cảm thụ khi gặp chất gây đau (Histamin, Serotonin, Bradykinin…) của các ngọn dây thần kinh cảm giác. Từ đó mang đến hiệu quả giảm đau nhẹ và vừa.
- Tác dụng hạ sốt
Thuốc ibuprofen ức chế hoạt động kích thích quá trình hình thành PGE1, E2 ở vùng dưới đồi của Cyclooxygenase( COX) khi có tác nhân ngoại lai. Điều này giúp hạ sốt cho người có thân nhiệt cao. Thuốc không hạ thân nhiệt cho người bình thường.
- Tác dụng chống ngưng kết tiểu cầu
Các thuốc thuộc nhóm thuốc chống viêm không Steroid (NSAID) đều có tính chống đông máu và chống ngưng kết tiểu cầu. Tuy nhiên tác dụng chống kết tập tiểu cầu của thuốc ibuprofen yếu hơn so với Aspirin.
Chỉ định
Thuốc ibuprofen thường được chỉ định cho những trường hợp sau:
+ Liều thấp
- Hạ sốt
- Cảm lạnh thông thường
- Các chứng đau từ nhẹ đến vừa:
- Đau răng
- Đau đầu
- Đau cơ
- Đau bụng kinh
- Viêm khớp
- Bong gân
- Đau lưng
+ Liều cao
Dùng điều trị ngắn hạn cho những tình trạng sau:
- Triệu chứng của bệnh viêm quanh khớp giai đoạn mãn tính
- Viêm rễ dây thần kinh
- Đau lưng mãn tính
- Chấn thương
Dùng điều trị dài hạn cho những tình trạng:
- Triệu chứng do viêm xương khớp
- Thấp khớp mạn tính
- Viêm cột sống dính khớp
- Viêm đa khớp dạng thấp
- Khớp đau và bất động
- Viêm khớp vảy nến
- Viêm xương khớp
Chống chỉ định
Không sử dụng thuốc ibuprofen khi thuộc một trong những nhóm đối tượng sau:
- Dị ứng hoặc quá mẫn cảm với ibuprofen hay bất kỳ thành phần khác
- Suy chức năng gan nặng
- Suy thận nặng
- Xuất huyết dạ dày, tá tràng tiến triển
- Bệnh tạo keo
- Giảm khối lượng tuần hoàn do thuốc lợi niệu
- Suy tim sung huyết
- Hen suyễn hoặc co thắt phế quản (vì có thể làm nặng thêm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng)
- Bệnh tim mạch
- Bệnh nhân đang điều trị bằng thuốc chống đông Coumarin
- Phụ nữ đang nuôi con bú
- Phụ nữ mang thai ba tháng đầu và ba tháng cuối (thuốc có thể gây độc cho thận và gây đóng sớm ống động mạch)
- Trẻ em dưới 12 tuổi
Cách sử dụng thuốc ibuprofen
Tùy thuộc vào dạng bào chế, thuốc ibuprofen được dùng với nhiều cách khác nhau. Cụ thể:
+ Viên nén và viên nang
- Uống với nhiều nước hoặc sữa
- Uống sau khi ăn hoặc trong bữa ăn.
+ Viên nén sủi bọt
- Cho viên nén sủi bọt vào 120 – 200ml nước
- Đợi thuốc tan hoàn toàn
- Uống hết thuốc sau khi hòa tan.
+ Hỗn dịch uống
- Sử dụng thiết bị đo liều lượng thuốc để lấy một lượng ibuprofen thích hợp
- Uống trực tiếp. Không pha loãng với bất kỳ dung dịch nào khác, bao gồm cả nước lọc.
+ Viên nén nhai
- Nhai thuốc trước khi nuốt.
Liều dùng thuốc ibuprofen
Thuốc ibuprofen được sử dụng với liều lượng như sau:
+ Đối với người lớn
Dùng để giảm đau và hạ sốt (viên uống)
- Liều dùng khuyến cáo: Uống 200 – 400mg/ lần mỗi 4 – 6 giờ.
- Liều tối đa: 1200mg/ ngày.
Dùng để giảm đau và hạ sốt (truyền tĩnh mạch)
- Liều dùng khuyến cáo: Dùng 400 – 800mg/ lần mỗi 6 giờ.
- Liều tối đa: 3200 mg/ngày cho giảm đau và 2400 mg/ngày cho hạ sốt.
Dùng trong điều trị thấp khớp
- Liều tấn công: Uống 2400mg/ ngày (dùng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa)
- Liều duy trì: Uống 1200 – 1600mg/ ngày, chia thành nhiều lần uống.
Dùng trong điều trị viêm khớp dạng thấp và viêm xương khớp
- Liều dùng khuyến cáo: Uống 1200mg/ ngày.
- Liều tối đa: 2400 mg/ngày.
Dùng trong giảm đau bụng kinh
- Liều dùng khuyến cáo: Uống 400mg x 3 – 4 lần/ ngày nếu cần.
+ Đối với trẻ em
Dùng trong giảm đau và điều trị sốt
- Liều dùng khuyến cáo: Uống 5 – 10mg/ kg/ lần, dùng mỗi 6 – 8 giờ.
- Liều tối đa: Uống 40mg/ kg/ ngày. Uống thuốc tối đa 5 ngày để giảm đau và 3 ngày để hạ sốt.
Dược lực và dược động học
Dược lực và dược động học của thuốc ibuprofen:
+ Dược lực
Thuốc ibuprofen thuộc nhóm thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) và nhóm acid propionic (thuộc tập hợp dẫn xuất của acid arylcarboxylic). Thuốc mang đến hiệu quả giảm đau và hạ sốt khi dùng liều thấp và kháng viêm khi dùng liều cao trên 1200mg/ ngày.
+ Dược động học
- Hấp thu: Trong huyết thanh, ibuprofen đạt nồng độ tối đa trong vòng 90 phút sau khi uống. Thức ăn có thể làm giảm khả năng hấp thu của thuốc.
- Thời gian bán thải: 1 – 2 giờ.
- Phân bố:
- Hầu hết ibuprofen sau khi sử dụng gắn kết với protein huyết tương (khoảng 99%).
- Sau khi uống thuốc, nồng độ ổn định của ibuprofen đạt được trong khoảng giữa tiếng thứ 2 và tiếng thứ 8.
- Nồng độ tối đa trong hoạt dịch khi dùng ibuprofen chiếm 1/3 nồng độ tối đa trong huyết tương.
- Ở phụ nữ cho con bú, hoạt chất được tìm thấy trong sữa mẹ là 1 mg/24 giờ khi dùng 400 mg ibuprofen mỗi 6 giờ.
- Chuyển hóa: Hầu hết hoạt chất ibuprofen được chuyển hóa sau khi dùng dưới dạng không hoạt động (khoảng 90%). Thuốc hầu như không có tác dụng cảm ứng với enzyme.
- Thải trừ: Sau khi chuyển hóa, ibuprofen chủ yếu được thải trừ qua nước tiểu. 90% dưới dạng không hoạt động, 10% dưới dạng không thay đổi trong 24 giờ dùng thuốc.
Cách bảo quản
Thuốc ibuprofen nên được bảo quản ở nhiệt độ trong phòng (dưới 30 độ C). Đồng thời bảo quản ở nơi khô mát, không có ánh sáng chiếu trực tiếp.
Giá bán tham khảo
Thuốc giảm đau kháng viêm ibuprofen đang được bán với giá 88.000 VNĐ/ hộp 10 vỉ x 10 viên.
Những điều cần lưu ý khi dùng thuốc ibuprofen
Người bệnh cần thận trọng khi dùng thuốc ibuprofen để giảm đau, hạ sốt và chống viêm. Nên dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài ra cần lưu ý những điều dưới đây để tăng độ an toàn khi sử dụng.
1. Khuyến cáo khi dùng
Những khuyến cáo dưới đây có thể giúp dùng thuốc ibuprofen an toàn:
- Cần thận trọng và theo dõi tình trạng sức khỏe trong suốt thời gian sử dụng ibuprofen cho những bệnh nhân có tiền sử loét dạ dày, xuất huyết đường ruột, thoát vị.
- Dùng thận trọng cho người lớn tuổi, trẻ em và người có tiền sử dị ứng với thuốc chống viêm không Steroid (NSAID).
- Những bệnh nhân đang điều trị bằng thuốc lợi tiểu, người bị xơ gan, mắc bệnh tim, suy thận mãn tính, thận hư cần được theo dõi chức năng thận và lượng nước tiểu ngay khi bắt đầu sử dụng thuốc ibuprofen. Tốt nhất không nên dùng thuốc cho những người mắc bệnh tim và thận nặng, ngoại trừ có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa và thực sự cần thiết.
- Dùng thuốc ibuprofen có thể làm giảm tác dụng của vòng tránh thai.
- Liên hệ với bác sĩ và khám mắt đầy đủ khi có rối loạn thị giác. Đây có thể là một tác dụng phụ của thuốc.
- Hỏi ý kiến bác sĩ khi dùng ibuprofen cho các bệnh nhân bị lupus ban đỏ rải rác. Bởi thuốc có thể làm phát sinh một vài phản ứng màng não lành tính.
- Các transaminase có thể tăng lên trong máu khi dùng ibuprofen. Tuy nhiên những biến đổi này hồi phục được và thường chỉ thoáng qua.
- Do tác dụng ức chế kết tụ tiểu cầu nên thuốc ibuprofen có khả năng kéo dài thời gian chảy máu.
- Không sử dụng thuốc ibuprofen trước hoặc sau khi phẫu thuật ghép động mạch vành hoặc/ và CABG. Bởi thuốc có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ và đau tim dẫn đến tử vong.
- Tuyệt đối không dùng thuốc nhiều hơn liều khuyến cáo. Bởi điều này có thể gây hỏng dạ dày và ruột.
- Thông báo với bác sĩ về tình trạng sức khỏe, tiền sử bệnh và loại thuốc đang dùng trước khi sử dụng thuốc ibuprofen.
- Dùng thuốc có thể gây buồn ngủ và nóng mặt. Thận trọng khi vận hành máy móc hoặc dùng những công việc nguy hiểm sau uống thuốc.
- Không nên uống rượu và hút thuốc lá trong khi điều trị với ibuprofen. Vì điều này có thể làm tăng nguy cơ gây xuất huyết dạ dày của thuốc.
2. Thuốc ibuprofen có gây tác dụng phụ không?
Thuốc ibuprofen có thể gây tác dụng phụ trong thời gian sử dụng. Những tác dụng phụ phổ biến thường nhẹ, có thể giảm hoặc mất đi khi giảm liều hoặc dừng sử dụng thuốc. Những tác dụng phụ nghiêm trọng ít phổ biến hơn, thường chỉ xuất hiện ở những bệnh nhân dùng liều cao dài ngày.
Tác dụng phụ thường gặp
- Buồn nôn, nôn
- Đau dạ dày
- Xuất huyết tiềm ẩn
- Ăn uống không tiêu
- Rối loạn nhu động ruột
- Chóng mặt
- Đau đầu
Tác dụng phụ ít gặp
- Phản ứng dị ứng
- Loét dạ dày tiến triển
- Chảy máu dạ dày – ruột
- Ù tai
- Mất ngủ
- Lơ mơ
- Giảm thính lực
- Rối loạn thị giác
- Kéo dài thời gian chảy máu
Tác dụng phụ hiếm gặp
- Phát ban
- Ngứa, nổi mẩn, sần
- Phù
- Xuất hiện cơn hen (thường gặp và nghiêm trọng hơn ở những bệnh nhân dị ứng với Aspirin và những loại thuốc chống viêm không Steroid khác)
- Tăng tạm thời transaminase
- Suy thận, thiểu niệu
- Vấn đề huyết học (thiếu máu huyết tán, mất bạch cầu hạt)
Đến bệnh viện và gặp bác sĩ chuyên khoa nếu gặp tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc tác dụng phụ kéo dài trong thời gian sử dụng ibuprofen.
3. Tương tác thuốc
Sự tương tác giữa ibuprofen và một số loại thuốc khác có thể gây nguy hiểm cho người bệnh. Vì thế không nên dùng ibuprofen với các loại thuốc dưới đây:
- Các thuốc kháng viêm không Steroid khác (salicylat liều cao): Tác động cộng cực làm tăng nguy cơ loét và xuất huyết đường tiêu hóa.
- Ticlopidin, heparin tiêm và thuốc kháng đông đường uống: Dùng chung ibuprofen với những loại thuốc này có thể khiến niêm mạc dạ dày và tá tràng suy yếu, ức chế chức năng tiểu cầu. Từ đó làm tăng nguy cơ xuất huyết.
- Lithium: Sự tương tác làm tăng Lithium huyết.
- Các sulfamid hạ đường huyết: Thuốc ibuprofen làm tăng hiệu quả hạ đường huyết của các sulfamid hạ đường huyết.
- Methotrexat: Dùng chung ibuprofen và Methotrexat làm tăng độc tính về huyết học của Methotrexat.
- Thuốc lợi tiểu: Dùng ibuprofen với thuốc lợi tiểu làm tăng nguy cơ suy thận cấp ở những trường hợp bị mất nước do độ lọc tiểu cầu giảm.
- Thuốc điều trị cao huyết áp: Cần thận trọng khi dùng ibuprofen với các thuốc điều trị cao huyết áp vì có thể làm giảm hiệu quả điều trị của những loại thuốc này.
- Digoxin: Nồng độ Digoxin trong máu tăng cao khi dùng thuốc ibuprofen với Digoxin.
- Furosemid: Giảm khả năng bài xuất natri niệu của thuốc Furosemid.
- Kháng sinh nhóm Quinolon: Tăng tác dụng phụ lên hệ thần kinh trung ương của kháng sinh nhóm Quinolon khi dùng ibuprofen. Điều này dẫn đến co giật.
- Thuốc chống đông Coumarin: Tăng tác dụng chống đông máu dẫn đến xuất huyết.
4. Dùng thuốc ibuprofen quá liều và cách xử lý
Dùng thuốc ibuprofen quá liều có thể gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng, tăng nguy cơ hỏng dạ dày và ruột. Những trường hợp nặng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và tử vong. Chính vì thế ngay khi dùng thuốc quá liều hoặc có biểu hiện bất thường, người bệnh cần được đưa đến bệnh viện để tiến hành xử lý kịp thời.
Triệu chứng quá liều
- Đau bụng dữ dội
- Tăng huyết áp
- Khó thở, thở nông
- Mạch chậm
- Chóng mặt, mất thăng bằng
- Mê sản
- Yếu ớt
- Nôn ói
- Sốc
- Ngất xỉu
Cách xử lý
- Điều trị triệu chứng
- Rửa dạ dày hoặc dùng than hoạt
- Dùng thuốc giải độc nếu cần
- Hồi sức tích cực giúp phục hồi thể trạng.
Nhìn chung thuốc ibuprofen mang đến hiệu quả cao trong việc chống viêm, giảm đau cho người có triệu chứng nhẹ và trung bình. Ngoài ra thuốc còn có tác dụng hạ sốt và chống ngưng kết tiểu cầu nhưng thường kém hơn so với các thuốc kháng viêm không Steroid khác.
Thuốc ibuprofen cần được sử dụng thận trọng. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ và dùng theo hướng dẫn. Điều này có thể giúp hạn chế nguy cơ phát sinh tác dụng phụ và không làm ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của những người có bệnh lý nền.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!