Nhão (Liệt) Cơ Hoành: Dấu Hiệu Nhận Biết Và Cách Chữa Trị

Nhão cơ hoành là tình trạng hiếm gặp, có thể liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm chấn thương, rối loạn thần kinh hoặc một số thủ thuật y tế. Nếu nghi ngờ hoặc có dấu hiệu liệt cơ hoành, điều quan trọng là đến bệnh viện để được chẩn đoán, điều trị phù hợp.

Nhão cơ hoành là gì?

Nhão cơ hoành còn được gọi là liệt cơ hoành là tình trạng cơ hoành, cơ ngăn cách giữa ngực và bụng, bị tê liệt và không thể co bóp. Tình trạng này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên cơ hoành, có thể gây khó khăn hoặc khiến người bệnh không thể tự hít thở được.

Cơ hoành rất quan trọng đối với quá trình hít thở, vì cơ sẽ co lại và di chuyển xuống dưới, giúp phổi nở ra và hít không khí vào. Khi cơ hoành bị tê liệt, người bệnh sẽ khó thở đúng cách và hiệu quả. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi, giảm khả năng tập thể dục và giảm khả năng ho hiệu quả.

Có nhiều nguyên nhân và yếu tố rủi ro khác nhau có thể dẫn đến nhão cơ hoành, chằng hạn như chấn thương, chèn ép dây thần kinh, bệnh tự miễn, phẫu thuật hoặc một số tình trạng nhất định khác. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc, hỗ trợ hô hấp, vật lý trị liệu hoặc can thiệp phẫu thuật.

Điều quan trọng khi có dấu hiệu hoặc nghi ngờ nhão cơ hoành là đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.

Có thể bạn nên biết: Đau Cơ Hoành Nguyên Nhân Từ Đâu? Cách Điều Trị Hiệu Quả

Dấu hiệu nhận biết tình trạng nhão cơ hoành

Các triệu chứng và dấu hiệu của liệt cơ hoành có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và nguyên nhân cơ bản. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Khó thở: Khó thở, đặc biệt là khi gắng sức hoặc nằm thẳng.
• Mệt mỏi: Người bị nhão cơ hoành có thể cảm thấy mệt mỏi quá mức hoặc mức năng lượng thấp do phải cần nhiều nỗ lực hơn để hít thở.
• Giảm khả năng tập thể dục: Người bị nhão cơ hoành không thể tham gia vào các hoạt động thể chất bình thường, do khó thở và dung tích phổi giảm.
• Giảm khả năng ho: Cơ hoành suy yếu có thể khiến cơn ho kém hiệu quả, dẫn đến việc khó làm sạch chất nhầy hoặc đờm trong phổi.
• Khó chịu ở ngực: Một số người có thể bị đau đớn hoặc khó chịu ở vùng ngực do cơ hô hấp bị căng.
•  Thở nhanh: Khi nhão hoặc suy yếu cơ hoành, người bệnh cần tăng tốc độ thở để bù đắp cho hoạt động của cơ hoành.
• Thở bằng bụng: Do khó thở bằng cơ hoành nên cơ thể cần sử dụng nhiều cơ phụ ở bụng để hít thở dễ dàng hơn.

Các dấu hiệu và triệu chứng nhão cơ hoành cũng có thể xảy ra ở các vấn đề hô hấp khác. Do đó, nếu có các dấu hiệu như trên, người bệnh cần có sự đánh giá kỹ lưỡng để có sự chẩn đoán chính xác và điều trị phù hợp nhất.

Nguyên nhân gây nhão cơ hoành

Nhão cơ hoành có thể xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên. Tình trạng này có thể là cấp tính (đột ngột) hoặc mãn tính (lâu dài). Liệt cơ hoành cấp tính thường do chấn thương hoặc phẫu thuật. Liệt cơ hoành mãn tính thường do bệnh tật hoặc tình trạng bẩm sinh gây ra.

Đôi khi nhão cơ hoành có thể trở nên nghiêm trọng và gây đe dọa đến tính mạng. Do đó, điều quan trọng là xác định nguyên nhân và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Các nguyên nhân và yếu tố rủi ro phổ biến dẫn đến liệt cơ hoành bao gồm:

• Chấn thương: Các chấn thương ở cơ hoành chẳng hạn như va chạm, tai nạn giao thông, hoặc các lực ở bụng, ngực, có thể dẫn đến tổn thương và nhão cơ hoành.
• Bệnh tật: Có một số vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như loạn dưỡng cơ, bại liệt, bệnh đa xơ cứng, có thể gây tổn thương dây thần kinh kiểm soát cơ hoành và dẫn đến liệt cơ.
• Phẫu thuật: Các thủ thuật hoặc phẫu thuật ở ngực, bụng, đôi khi có thể dẫn đến tổn thương cơ hoành hoặc các dây thần kinh liên quan.
• Khối u: Các khối u ở bụng hoặc ngực, có thể làm tổn thương cơ hoành hoặc các dây thần kinh liên quan, dẫn đến nhão hoặc tổn thương cơ.
• Thuốc: Có một số loại thuốc, chẳng hạn như corticosteroid và một số loại thuốc hóa trị, cũng có thể gây liệt cơ hoành.
• Bẩm sinh: Liệt cơ hoành cũng có thể là một tình trạng bẩm sinh, xuất hiện từ khi sinh ra. Điều này có thể liên quan đến một số yếu tố, bao gồm khiếm khuyết về phát triển, rối loạn di truyền và nhiễm trùng.

Nếu nghi ngờ hoặc có dấu hiệu nhão cơ hoành, điều quan trọng là đến bệnh viện để xác định nguyên nhân cơ bản và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Nhão cơ hoành có nguy hiểm không?

Nhão cơ hoành là tình trạng hiếm gặp nhưng có thể nguy hiểm. Cơ hoành là cơ chịu trách nhiệm chính cho việc hít thở. Do đó khi cơ hoành bị liệt, có thể dẫn đến khó hít thở hoặc không thể tự thở được. Điều này có thể dẫn đến một số biến chứng, chẳng hạn như:

• Suy hô hấp: Nếu cơ hoành bị liệt, phổi có thể không nhận đủ lượng oxy cần thiết, dẫn đến suy hô hấp và đe dọa đến tính mạng.
• Viêm phổi: Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng ở phổi, thường phổ biến ở người bị liệt cơ hoành do phổi không thể loại bỏ các chất nhầy và chất lỏng một cách hiệu quả.
• Suy tim: Tim cần làm phải việc nhiều hơn để bơm máu đến cơ hoành bị nhão, điều này có thể dẫn đến suy tim. Suy tim là tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
• Tử vong: Nhão cơ hoành có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Nếu có bất cứ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của tình trạng liệt cơ hoành, điều quan trọng là phải đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị ngay lập tức. Các biện pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Đôi khi liệt cơ hoành có thể tự hồi phục, trong khi một số người bệnh có thể cần sử dụng máy thở hoặc phẫu thuật để hỗ trợ hô hấp.

Chẩn đoán liệt cơ hoành

Để chẩn đoán tình trạng liệt cơ hoành, bác sĩ sẽ xác định các dấu hiệu như khó thở, cần sử dụng máy thở hoặc các thiết bị hỗ trợ khác để hít thở bình thường. Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác, chẳng hạn như:

• Chụp X-quang ngực: Chụp X-quang ngực có thể xác định tình trạng cơ hoành nhô cao hơn bình thường. Đây có thể là dấu hiệu liệt cơ.
• Nội soi huỳnh quang: Phương pháp này sử dụng tia X thời gian thực để đánh giá chuyển động của cơ hoành.
• Siêu âm: Bác sĩ có thể sử dụng siêu âm để đánh giá độ dày và chuyển động của cơ hoành.
• Điện cơ (EMG): EMG có thể được sử dụng để đánh giá hoạt động điện của cơ hoành và xác định các tổn thương.
• Nghiên cứu dẫn truyền thần kinh (NCS): NCS có thể được sử dụng để đánh giá chức năng của các dây thần kinh điều khiển cơ hoành.

Đôi khi bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp xét nghiệm bổ sung, chẳng hạn như chụp CT hoặc MRI, để loại trừ các nguyên nhân khác gây tê liệt cơ hoành. Sau bước chẩn đoán ban đầu, bác sĩ có thể xác định các nguyên nhân cơ bản bằng các xét nghiệm bổ sung, chẳng hạn như xét nghiệm máu, xét nghiệm di truyền hoặc điện cơ.

Nếu có dấu hiệu nhão, liệt cơ hoành, điều quan trọng là đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.

Biện pháp điều trị nhão cơ hoành

Các phương pháp điều trị liệt cơ hoành sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Đôi khi cơ hoành có thể tự phục hồi, tuy nhiên hầu hết các trường hợp, người bệnh sẽ được điều trị y tế để ngăn ngừa các rủi ro, biến chứng.

Một số lựa chọn điều trị nhão cơ hoành bao gồm:

1. Điều trị bảo tồn

Nếu tình trạng liệt cơ hoành ở mức độ nhẹ và không gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra sức khỏe thường xuyên để xác định cũng như ngăn ngừa các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định các bài tập thở cơ hoành và các kỹ thuật hít thở khác để củng cố cơ hoành và cải thiện chức năng phổi. Bác sĩ hoặc nhà trị liệu có chuyên môn có thể giúp xác định và hướng dẫn các bài tập phù hợp nhất cho từng trường hợp.

Bác sĩ cũng có thể hướng dẫn người bệnh một số tư thế nhất định, chẳng hạn như nằm nghiêng người về phía trước hoặc nghiêng về phía không bị ảnh hưởng. Điều này có thể ổn định nhịp thở bằng cách hỗ trợ cơ hoành.

2. Thông khí cơ học

Thông khí cơ học là thủ tục y tế để giúp người bệnh hít thở dễ dàng hơn. Phương pháp này thường được chỉ định ở người không thể hít thở tự chủ, chẳng hạn như nhão cơ hoành hoặc các tình trạng bệnh lý khác.

Có hai loại thông khí cơ học chính, bao gồm:

• Thông khí xâm lấn: Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ đặt một ống thông vào khí quản qua mũi hoặc miệng. Sau đó, ống này sẽ được kết nối với máy thở, cung cấp oxy và loại bỏ carbon dioxide khỏi phổi.
• Thông khí không xâm lấn: Trong thủ thuật này, người bệnh sẽ không được đặt ống vào khí quản. Thay vào đó, một chiếc mặt nạ sẽ được đặt bên trên mũi và miệng. Sau đó, máy thở sẽ cung cấp oxy và loại bỏ carbon dioxide khỏi phổi thông qua mặt nạ thở.

Loại thông khí cơ học được sử dụng sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng liệt cơ hoành cũng như sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Đối với người nhão cơ hoành, thông khí cơ học sẽ được sử dụng để hỗ trợ hô hấp trong khi cơ hoành lành lại hoặc để hỗ trợ quá trình hô hấp lâu dài. Phương pháp này cũng được sử dụng để cải thiện nồng độ oxy trong máu.

Thông khí cơ học cũng là phương pháp giúp cứu sống nhiều bệnh nhân nhão, liệt cơ hoành. Tuy nhiên phương pháp này cũng tiềm ẩn một số rủi ro, chẳng hạn như nhiễm trùng, viêm phổi hoặc đông máu.

3. Phẫu thuật

Nếu các triệu chứng liệt cơ hoành nghiêm trọng, kéo dài hoặc dai dẳng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để kiểm soát các triệu chứng. Có nhiều thủ thuật phẫu thuật khác nhau có thể được chỉ định để phục hồi chức năng cơ hoành, chẳng hạn như thắt chặt thành cơ, tái tạo cơ hoặc phục hồi chức năng dây thần kinh.

Có hại lựa chọn phẫu thuật chính đối với bệnh liệt cơ hoành, bao gồm:

• Phẫu thuật ghép cơ hoành: Đây là thủ tục phẫu thuật liên quan đến việc thắt chặt cơ hoành, được chỉ định ở người liệt cơ do yếu hoặc teo cơ.
• Kích thích dây thần kinh cơ hoành: Kích thích dây thần kinh cơ hoành là một thủ tục phẫu thuật bao gồm việc đặt máy tạo nhịp lên dây thần kinh cơ hoành. Máy tạo nhịp sẽ gửi tín hiệu điện đến cơ hoành, khiến cơ co bóp và hỗ trợ khả năng hít thở.

Phẫu thuật ghép cơ hoành tương đối đơn giản thường được thực hiện bằng nội soi. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ sẽ rạch một số vết nhỏ ở bụng và đưa ống nội soi, một ống mỏng có gắn camera ở đầu vào. Sau đó, bác sĩ sử dụng ống nội soi để quan sát cơ hoành và đặt chỉ khâu để thắt chặt cơ.

Kích thích dây thần kinh cơ hoành là một thủ thuật phức tạp hơn thường được thực hiện dưới hình thức gây mê toàn thân. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch một đường ở ngực và đặt máy tạo nhịp lên dây thần kinh cơ hoành. Máy tạo nhịp sẽ được kết nối với dây được đưa vào cơ hoành và gửi tín hiệu điện đến cơ hoành, khiến cơ co bóp và hít thở.

Phẫu thuật điều trị nhão cơ hoành mang lại hiệu quả cao, tuy nhiên có thể tiềm ẩn một số rủi ro, chẳng hạn như nhiễm trùng, chảy máu hoặc tổn thương dây thần kinh cơ. Do đó, nếu quyết định phẫu thuật, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn và có kế hoạch điều trị hiệu quả nhất.

Ngoài hai lựa chọn phẫu thuật chính được liệt kê ở trên, còn có một số thủ tục phẫu thuật khác có thể được sử dụng để điều trị chứng liệt cơ hoành, Chẳng hạn như việc sửa chữa thoát vị cơ hoành có thể cần thiết nếu cơ hoành bị suy yếu và khiến một phần dạ dày hoặc các cơ quan khác trong bụng phình ra vào khoang ngực. Nếu có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào về phương pháp phẫu thuật cho bệnh liệt cơ hoành, hãy trao đổi với bác sĩ.

Phòng ngừa nhão cơ hoành

Không có phương pháp chắc chắn có thể ngăn ngừa tình trạng liệt cơ hoành hoàn toàn, tuy nhiên có một số biện pháp có thể làm giảm nguy cơ, chẳng hạn như:

• Không hút thuốc và tránh tiếp xúc với người hút thuốc lá. Hút thuốc lá có thể gây tổn thương phổi và dẫn đến liệt cơ hoành.
• Tập thể dục thường xuyên và điều độ để tăng cường sức mạnh cơ hoành, cải thiện chức năng phổi.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh để tránh gây áp lực lên cơ hoành.
• Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp tăng cường sức khỏe phổi và ổn định chức năng cơ hoành.
• Ngủ đủ giấc để nâng cao sức khỏe tinh thần và sức khỏe tổng thể, bao gồm sức khỏe của phổi.
• Kiểm soát và điều trị các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, chẳng hạn như hen suyễn, có thể làm tăng nguy cơ liệt cơ hoành.
• Tránh các hoạt động có thể làm tổn thương ngực hoặc bụng, chẳng hạn như tránh các môn thể thao và hoạt động có nguy cơ té ngã cao.
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên, đặc biệt là đối với người có dấu hiệu khó thở hoặc không thể hoàn thành các hoạt động gắng sức.

Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào của tình trạng nhão cơ hoành, chẳng hạn như khó thở hoặc đau ngực, điều quan trọng là phải đến bệnh viện ngay lập tức. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể cải thiện các triệu chứng cũng như ngăn ngừa các rủi ro phát sinh.

Tham khảo thêm:

• Đau Ngực: Nguyên Nhân, Mức Độ Nguy Hiểm và Khắc Phục
• Đau Xương Sườn: Nguyên Nhân và Thông Tin Cần Biết