7 Cách Chữa Vẹo Cột Sống Không Cần Phẫu Thuật Hiệu Quả
Có một số cách chữa vẹo cột sống không cần phẫu thuật đạt hiệu quả cao, chẳng hạn như nẹp cố định cột sống hoặc thực hiện các bài tập nắn chỉnh cột sống. Điều quan trọng là trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn, tư vấn phù hợp.
Chứng cong vẹo cột sống là gì? Có phổ biến không?
Vẹo cột sống là tình trạng khiến cột sống cong sang một bên, tạo thành hình chữ S hoặc C. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, nhưng thường phát triển ở tuổi thiếu niên, khi cơ thể đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng.
Chứng vẹo cột sống phổ biến ở bé gái hơn bé trai và có thể di truyền trong gia đình. Mức độ nghiêm trọng của chứng vẹo cột sống có thể khác nhau từ nhẹ đến nặng và có thể gây ra các vấn đề như đau lưng, khó thở hoặc các vấn đề về thẩm mỹ.
Nguyên nhân chính xác của chứng vẹo cột sống vẫn chưa được biết rõ trong hầu hết các trường hợp. Có khoảng 80% các trường hợp vẹo cột sống là vô căn. Bên cạnh đó, cột số yếu tố góp phần gây ra chứng vẹo cột sống chẳng hạn di truyền, nội tiết tố hoặc ảnh hưởng của môi trường.
Có nhiều loại cong vẹo cột sống khác nhau, chẳng hạn như:
- Vẹo cột sống bẩm sinh
- Vẹo cột sống thần kinh cơ
- Vẹo cột sống hội chứng
- Thoái hóa vẹo cột sống
Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến vẹo cột sống bao gồm:
- Tuổi tác
- Giới tính nữ
- Tiền sử gia đình.
- Các tình trạng y tế chẳng hạn như nhiễm trùng, khối u, gãy xương hoặc phẫu thuật
Chứng vẹo cột sống khá phổ biến. Theo thống kê, cứ khoảng 100 người sẽ có 4 người bị vẹo cột sống. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp vẹo cột sống đều gây đau đớn và cũng không nhất thiết ảnh hưởng đến khả năng vận động cũng như ngoại hình của người bệnh.
Vẹo cột sống cũng là biến dạng cột sống phổ biến nhất ở trẻ em trong độ tuổi đi học. Các nghiên cứu cho thấy trẻ em bị chứng vẹo cột sống cần phải đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế định kỳ để được chẩn đoán và có kế hoạch phù hồi phù hợp. Bên cạnh đó, tình trạng cong vẹo cột sống cũng có thể xảy ra ở người lớn, đặc biệt là các trường hợp có tư thế xấu, thói quen lười vận động hoặc có bệnh lý tiềm ẩn.
Tình trạng vẹo cột sống cần được chẩn đoán và điều trị sớm để ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu có các dấu hiệu hoặc triệu chứng của chứng vẹo cột sống, chẳng hạn như vai hoặc hông không đều, đau lưng hoặc khó thở, người bệnh cần đi khám càng sớm càng tốt.
Có nhiều loại và nguyên nhân gây vẹo cột sống khác nhau, đồng thời có các lựa chọn điều trị khác nhau tùy theo tình huống. Do đó, chẩn đoán sớm và chính xác là cách tốt nhất để kiểm soát các triệu chứng cũng như ngăn ngừa các rủi ro phát sinh.
Dấu hiệu nhận biết chứng vẹo cột sống
Các triệu chứng của chứng vẹo cột sống có thể khác nhau tùy thuộc loại và vào mức độ cong. Trong đó, các triệu chứng phổ biến thường bao gồm:
- Cột sống cong rõ rệt, có thể nhìn thấy bằng mắt thường
- Cơ thể nghiêng sang một bên
- Vai, eo hoặc hông không đều
- Có một xương bả vai nhô ra nhiều hơn xương bả vai kia
- Đau lưng
- Khó thở
- Vấn đề về tư thế hoặc thăng bằng
Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu của chứng vẹo cột sống, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị. Đôi khi tình trạng này có thể trầm trọng hơn theo thời gian và gây ra các biến chứng như tổn thương dây thần kinh, các vấn đề về phổi hoặc biến dạng cột sống.
Gợi ý 7 cách chữa vẹo cột sống không cần phẫu thuật hiệu quả nhất
Các biện pháp chữa vẹo cột sống không cần phẫu thuật được chỉ định nếu đường cong cột sống ở mức độ nhẹ hoặc trung bình và không có tiến triển nhanh chóng. Trong hầu hết các trường hợp, phẫu thuật thường chỉ được khuyến cáo cho những trường hợp vẹo cột sống nặng, khi đường cong lớn hơn 40 đến 50 độ và tùy thuộc vào vị trí cũng như loại vẹo cột sống.
Có nhiều cách chữa vẹo cột sống không cần phẫu thuật khác nhau, chẳng hạn như:
1. Theo dõi sự tiến triển
Trong các trường hợp chứng vẹo cột sống có đường cong dưới 25 độ, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi và giám sát các triệu chứng mà không cần điều trị. Việc theo dõi định kỳ có thể xác định mức độ tiến triển, khả năng phục hồi và các biến chứng phát sinh. Bác sĩ có thể thường xuyên theo dõi đường cong bằng cách kiểm tra thực thể và chụp X-quang, chụp CT và chụp MRI để xem cột sống đang ổn định hoặc trở nên tồi tệ hơn.
Ngoài ra, việc quan sát cũng có thể như đánh giá sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc phát hiện và điều trị sớm chứng vẹo cột sống có thể giúp ngăn ngừa sự tiến triển thêm của chứng vẹo cột sống và cải thiện sức khỏe.
2. Nẹp cố định
Nẹp cố định là một trong những cách chữa vẹo cột sống không cần phẫu thuật hiệu quả nhất. Phương pháp này giúp ngăn ngừa đường cong trở nên tồi tệ hơn và tránh phải phẫu thuật trong một số trường hợp. Thông thường nẹp cố định được chỉ định cho đường cong vừa phải (từ 25 – 40 độ) và trẻ em vẫn đang phát triển.
Phương pháp nẹp cố định mang lại một số lợi ích như:
- Làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của đường cong và cải thiện hình thức cũng như chức năng của cột sống.
- Có thể làm giảm nguy cơ biến chứng như tổn thương thần kinh, các vấn đề về phổi hoặc biến dạng cột sống.
- Góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và lòng tự trọng của bệnh nhân.
Quy trình nẹp cố định như sau:
- Bác sĩ tiến hành thăm khám, tạo ra khung nẹp phù hợp, có thể tùy chỉnh để vừa khít với người bệnh
- Người bệnh sẽ đeo nẹp trong số giờ quy định mỗi ngày, thường là từ 13 – 16 giờ. Có thể tháo nẹp để tham gia thể thao hoặc các hoạt động thể chất khác nếu cần thiết, tuy nhiên hãy hỏi ý kiến của bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.
- Tái khám định kỳ để theo dõi đường cong và điều chỉnh nẹp nếu cần thiết.
- Bệnh nhân sẽ tiếp tục đeo nẹp cho đến khi chứng vẹo cột sống ngừng phát triển, bác sĩ có thể được kiểm tra bằng cách chụp X-quang.
Nẹp cố định là một trong những cách tốt nhất để điều trị chứng vẹo cột sống mà không cần phẫu thuật. Tuy nhiên phương pháp này cũng có một số nhược điểm, chẳng hạn như khó chịu, bất tiện hoặc ảnh hưởng đến tâm lý. Do đó, người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để chăm sóc, phục hồi chức năng và báo cáo ngay dấu hiệu bất thường để có kế hoạch xử lý phù hợp.
3. Bó bột
Bó bột là cách chữa cong vẹo cột sống không cần phẫu thuật phổ biến, có thể giúp điều chỉnh độ cong của cột sống và giúp cột sống phát triển đúng cách. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ phù hợp với chứng vẹo cột sống ở trẻ em hoặc vẹo cột sống khởi phát sớm.
Lợi ích của phương pháp bó bột:
- Cải thiện hình thức và chức năng của cột sống, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn như tổn thương thần kinh, các vấn đề về phổi hoặc biến dạng cột sống.
- Hạn chế những rủi ro và chi phí phẫu thuật, chẳng hạn như gây mê, có thể có tác động tiêu cực đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.
- Hỗ trợ nâng cao sức khỏe tổng thể bằng cách giảm đau, cải thiện nhịp thở và tăng khả năng vận động.
Để bó bột điều trị vẹo cột sống, bác sĩ thực hiện theo quy trình sau:
- Trẻ được gây mê toàn thân và đặt trên một bàn đặc biệt để bác sĩ kiểm tra và chỉnh sửa các đường cong cột sống.
- Bác sĩ bó bột quanh lưng và ngực của trẻ bằng kỹ thuật kéo dài, xoay và uốn cột sống.
- Băng bột cứng lại nhanh chóng và giữ cột sống ở đúng vị trí. Việc bó bột sẽ được thực hiện trong hai đến ba tháng, với thời gian nghỉ ngắn giữa các lần bó bột.
- Theo dõi sự tiến triển của đường cong bằng cách khám sức khỏe định kỳ, chụp X-quang và có sự điều chỉnh bó bột nếu cần thiết.
- Trẻ tiếp tục bó bột cho đến khi trẻ ngừng phát triển hoặc cho đến khi tình trạng vẹo cột sống được điều trị hoặc ổn định hoàn toàn.
Bó bột mang lại hiệu quả cao nhưng có thể dẫn đến cảm giác khó chịu, bất tiện hoặc các vấn đề về da. Do đó, cha mẹ cần theo dõi phản ứng của trẻ, xác định các dấu hiệu bất thường và đến bệnh viện ngay nếu cần thiết.
4. Phương pháp Schroth điều chỉnh cột sống
Liệu pháp Schroth là một loại vật lý trị liệu được thiết kế để điều trị chứng vẹo cột sống mà không cần phẫu thuật. Phương pháp này có thể giúp cải thiện tư thế, sức mạnh, tính linh hoạt và chức năng của cột sống bằng cách sử dụng các bài tập cụ thể phù hợp với kiểu đường cong của từng bệnh nhân.
Người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng liệu pháp Schroth điều trị vẹo cột sống. Bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu sẽ đánh giá tình trạng cột sống và thiết kế một chương trình tập thể dục dựa trên tình trạng và mục tiêu của người bệnh.
Chương trình tập luyện có thể bao gồm các bước sau:
- Nhận thức về tư thế: Người bệnh sẽ được hướng dẫn cách nhận thức về tư thế trong các hoạt động hàng ngày và cách điều chỉnh bằng nỗ lực có ý thức. Bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn cách sử dụng thiết bị và dụng cụ hỗ trợ, chẳng hạn như thanh nẹp hoặc đai, để hỗ trợ cột sống ở vị trí tối ưu nhất.
- Kỹ thuật thở: Người bệnh sẽ học cách sử dụng một kiểu thở đặc biệt gọi là thở góc quay (rotational angular breathing), bao gồm việc hít vào và thở ra vào phía lõm của cột sống. Điều này có thể giúp mở rộng các vùng bị nén trong lồng xương sườn và tạo điều kiện cho việc căn chỉnh cột sống tốt hơn.
- Tập luyện cơ và tạo sự cân bằng: Người bệnh sẽ được yêu cầu thực hiện các bài tập cụ thể nhắm vào các cơ xung quanh cột sống, nhằm giúp tăng cường các nhóm cơ yếu hơn và kéo dài các nhóm cơ khỏe hơn, tạo ra một tư thế cân đối hơn.
- Các bài tập chức năng: Người bệnh cần thực hiện các bài tập mô phỏng các hoạt động hàng ngày hoặc các kỹ năng dành riêng cho môn thể thao đang tập luyện. Những bài tập này có thể giúp cải thiện khả năng vận động, phối hợp và giữ thăng bằng, đồng thời bảo vệ cột sống khỏi bị chấn thương thêm.
Người bệnh sẽ được yêu cầu thực hiện các bài tập này thường xuyên và tăng dần cường độ cũng như thời lượng. Người bệnh cũng sẽ cần phải tuân theo bất kỳ biện pháp phòng ngừa hoặc sửa đổi nào mà nhà trị liệu khuyến nghị để đạt hiệu quả tốt nhất cũng như tránh tối đa các chấn thương.
Liệu pháp Schroth có thể giúp phục hồi chức năng cột sống và ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn. Tuy nhiên, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và nhà trị liệu vật lý, đồng thời theo dõi các phản ứng của cơ thể để có kế hoạch chăm sóc sức khỏe tốt nhất.
5. Bài tập dùng sức nặng cơ thể
Bài tập dùng sức nặng cơ thể là những bài tập sử dụng trọng lượng cơ thể làm lực cản mà không cần bất kỳ thiết bị hay máy móc nào. Các bài tập này có thể giúp cải thiện sức mạnh, sự linh hoạt, khả năng giữ thăng bằng và tư thế ở người bị vẹo cột sống.
Các bài tập dùng sức nặng cơ thể giúp bạn kiểm soát và giảm bớt chứng vẹo cột sống bằng cách:
- Tăng cường các cơ cốt lõi, hỗ trợ cột sống và ngăn ngừa tình trạng cong thêm.
- Kéo căng các cơ căng hỗ trợ cột sống.
- Cải thiện khả năng vận động và tính linh hoạt của cột sống và lồng xương sườn.
- Điều chỉnh tư thế và giảm sự bất đối xứng của vai, hông và eo.
Tuy nhiên, không phải bài tập nào cũng phù hợp với người bị vẹo cột sống. Một số bài tập có thể làm tình trạng trở nên trầm trọng hơn, gây đau hoặc chấn thương. Vì vậy, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhà trị liệu vật lý trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục nào. Bác sĩ cũng có thể tư vấn các bài tập tốt nhất cho kiểu đường cong cụ thể và mức độ nghiêm trọng của từng trường hợp.
Một số bài tập thể hình có thể giúp kiểm soát và giảm bớt chứng vẹo cột sống:
- Nghiêng xương chậu: Bài tập này có thể giúp tăng cường cơ lưng dưới và cải thiện sự liên kết của xương chậu và cột sống. Để thực hiện bài tập này, người bệnh nằm ngửa trên sàn hoặc thảm. Cong đầu gối và đặt bàn chân phẳng trên sàn. Siết chặt cơ bụng và cơ mông, đồng thời ấn lưng dưới xuống sàn. Giữ vị trí này trong 5 giây, sau đó thư giãn. Lặp lại 10 lần, hai lần một ngày.
- Mèo – bò: Bài tập này có thể giúp cải thiện tính linh hoạt và khả năng vận động của cột sống và lồng xương sườn. Để thực hiện bài tập này, hãy chống tay và đầu gối xuống sàn hoặc thảm. Cổ tay phải ở dưới vai và đầu gối phải ở dưới hông. Hít vào và cong lưng, nâng ngực và xương cụt để vào tư thế con bò. Thở ra và cong lưng lại, hóp cằm và xương cụt để vào tư thế con mèo. Luân phiên giữa hai tư thế này từ 10 – 15 lần lặp lại, hai lần một ngày.
- Plank bên: Bài tập này có thể giúp tăng cường các cơ cốt lõi, đặc biệt là cơ xiên, rất quan trọng để ổn định cột sống. Để thực hiện bài tập này, hãy nằm nghiêng trên sàn hoặc thảm. Xếp chồng chân và bàn chân lên nhau. Đặt khuỷu tay dưới vai và nâng hông lên khỏi sàn. Giữ cơ thể trên một đường thẳng từ đầu đến chân. Giữ vị trí này trong 15 – 30 giây, sau đó đổi bên. Lặp lại 3 lần mỗi bên, hai lần một ngày.
- Chim – chó: Bài tập này có thể giúp cải thiện sự cân bằng, phối hợp của cột sống và các chi. Để thực hiện bài tập này, hãy chống tay và đầu gối xuống sàn hoặc thảm. Cổ tay phải đặt ở dưới vai và đầu gối phải ở dưới hông. Mở rộng cánh tay phải về phía trước và chân trái về phía sau, giữ tay, chân song song với sàn. Giữ lưng thẳng và siết chặt cơ thể. Giữ vị trí này trong 5 giây, sau đó quay trở lại vị trí bắt đầu. Lặp lại với cánh tay và chân đối diện. Thực hiện 10 lần lặp lại mỗi bên, hai lần một ngày.
- Wall angel: Bài tập này có thể giúp kéo căng cơ ngực, vai và cải thiện tư thế của lưng trên. Để thực hiện bài tập này, hãy đứng dựa lưng vào tường, bàn chân cách tường khoảng một bước chân. Cong khuỷu tay một góc 90 độ và nâng lên ngang vai. Ấn cánh tay, khuỷu tay, cổ tay và bàn tay vào tường càng nhiều càng tốt. Trượt cánh tay lên xuống dọc theo bức tường như thể đang làm thiên thần tuyết. Thực hiện 10 lần lặp lại, hai lần một ngày.
Các bài tập dùng sức nặng cơ thể có thể giúp kiểm soát và giảm bớt chứng vẹo cột sống. Tuy nhiên, người bệnh phải luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhà trị liệu vật lý trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục nào.
6. Vật lý trị liệu truyền thống
Vật lý trị liệu truyền thống là một trong những cách chữa vẹo cột sống không cần phẫu thuật phổ biến, có thể cải thiện chức năng và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các phương pháp có thể bao gồm:
- Tập thể dục: Đây là những hoạt động có thể giúp tăng cường các cơ hỗ trợ cột sống, cải thiện tính linh hoạt và khả năng vận động của cột sống và các khớp. Duy trì vận động cũng giúp điều chỉnh tư thế và sự liên kết của cơ thể. Các bài tập có thể được thực hiện trên sàn nhà, sân tập trên thảm, với bóng tập thể dục hoặc với dây kháng lực và tạ.
- Trị liệu bằng tay: Trong kỹ thuật này, nhà trị liệu vật lý sử dụng tay để thao tác hoặc vận động cột sống và các mô mềm xung quanh. Phương pháp này giúp giảm đau, viêm, cứng khớp và co thắt cơ. Trị liệu bằng tay có thể bao gồm xoa bóp, kéo, vận động khớp hoặc thao tác cột sống.
- Liệu pháp hỗ trợ: Đây là những thiết bị hoặc máy móc có thể giúp giảm đau, viêm ở cột sống và các mô xung quanh. Các phương thức có thể bao gồm nhiệt, chườm đá, siêu âm, kích thích điện hoặc trị liệu bằng laser.
- Hướng dẫn tư thế đúng: Đây là một phần quan trọng của vật lý trị liệu điều trị vẹo cột sống. Bác sĩ hoặc nhà trị liệu sẽ hướng dẫn người bệnh về tình trạng, kế hoạch điều trị và mục tiêu phục hồi chức năng. Phương pháp này cũng giúp ngăn ngừa chấn thương thêm hoặc tái phát chứng vẹo cột sống trong tương lai.
Vật lý trị liệu truyền thống có thể giúp bạn kiểm soát và giảm bớt tình trạng cong vẹo cột sống bằng cách cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần. Điều quan trọng là phải trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn và tư vấn phù hợp.
7. Thay đổi chế độ dinh dưỡng
Một trong những cách chữa vẹo cột sống không cần phẫu thuật là thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh cung cấp cho cơ thể các chất dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ cột sống và các cơ xung quanh. Có một số vitamin và khoáng chất quan trọng đối với người bị vẹo cột sống bao gồm:
- Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi, chất cần thiết cho sức khỏe và sức mạnh của xương. Một số thực phẩm giàu vitamin D là cá béo (như cá hồi, cá ngừ và cá thu), lòng đỏ trứng, phô mai, nấm và thực phẩm tăng cường vitamin D (như sữa, ngũ cốc và nước cam).
- Canxi giúp ngăn ngừa bệnh loãng xương, một tình trạng khiến xương trở nên yếu và dễ gãy. Một số thực phẩm giàu canxi là các sản phẩm từ sữa (như sữa, sữa chua và phô mai), các loại rau lá xanh (như cải xoăn, rau bina và bông cải xanh), hạnh nhân, đậu phụ, hạt vừng và thực phẩm tăng cường canxi (như nước cam, ngũ cốc và sữa đậu nành).
- Magiê tham gia vào nhiều phản ứng sinh hóa trong cơ thể, bao gồm co và giãn cơ, chức năng thần kinh và hình thành xương. Magiê cũng giúp điều chỉnh lượng canxi trong cơ thể và ngăn ngừa tình trạng thiếu canxi. Một số thực phẩm có chứa magie là các loại hạt (như hạnh nhân, hạt điều và đậu phộng, bí ngô, hướng dương và hạt lanh), các loại đậu (như đậu đen, đậu thận và đậu nành), ngũ cốc nguyên hạt (chẳng hạn như bột yến mạch, gạo lứt và quinoa), chuối, bơ và sô cô la đen.
Một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm những thực phẩm này có thể giúp những người bị vẹo cột sống duy trì cân nặng khỏe mạnh, cải thiện tư thế, giảm viêm, tăng mức năng lượng và cải thiện tâm trạng. Tuy nhiên, chỉ thực hiện chế độ ăn uống phù hợp chưa đủ để điều trị chứng vẹo cột sống.
Những người bị chứng vẹo cột sống cũng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về các lựa chọn điều trị khác để cải thiện các triệu chứng. Thực hiện kết hợp nhiều chữa cong vẹo cột sống không cần phẫu thuật sẽ làm tăng hiệu quả điều trị cũng như ngăn ngừa các rủi ro.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!