Khớp Cổ Chân Kêu Răng Rắc Là Bị Gì? Cách Khắc Phục
Khớp cổ chân kêu răng rắc có thể xảy ra khi thực hiện những cử động cụ thể, như đi bộ hoặc đứng lên. Tình trạng này thường vô hại, liên quan đến quá trình giải phóng khí nitơ và sự dịch chuyển của gân. Tuy nhiên đây cũng có thể là một triệu chứng của bệnh thoái hóa khớp và tổn thương gân.
Khớp cổ chân kêu răng rắc là bị gì?
Khớp cổ chân kêu răng rắc là tình trạng khớp cổ chân phát ra tiếng kêu lách cách hoặc răng rắc khi ấn vào cổ chân hoặc cử động mắt cá chân. Điều này có thể xảy ra với bất kỳ chuyển động nào. Đối với một số người, tiếng kêu phát ra khi thực hiện một số cử động cụ thể, chẳng hạn như đi bộ hoặc đứng lên.
Tùy thuộc vào nguyên nhân, khớp cổ chân phát ra tiếng kêu mỗi khi cử động hoặc chỉ thỉnh thoảng, thường không kèm theo triệu chứng khác. Tuy nhiên một số bệnh lý tiềm ẩn có thể gây sưng đau mắt cá chân.
Dưới đây là những nguyên nhân khiến khớp cổ chân kêu răng rắc:
1. Giải phóng khí
Trong nhiều trường hợp, khớp cổ chân kêu răng rắc do nguyên nhân không đáng lo ngại. Âm thanh răng rắc, bộp bộp có thể là kết quả của sự hình thành các bong bóng nitơ trong dịch khớp (chất lỏng bao quanh khớp).
Việc thực hiện một số chuyển động nhất định như xoay khớp, uốn cong khớp… có thể khiến các bong bong nitơ vỡ và phát ra tiếng kêu. Điều này hoàn toàn bình thường, chủ yếu xảy ra ở người trên 40 tuổi.
Ngoài ra, cử động mắt cá chân khiến các bao khí chứa đầy chất lỏng bị kéo căng. Điều này làm giải phóng hoàn toàn bọt khí nitơ trong chất lỏng. Từ đó gây ra tiếng nổ lớn.
Cơ bắp căng cứng là một trong những yếu tố góp phần giải phóng khí. Chính vì thế mà bạn có thể nghe thấy tiếng kêu lục cục, răng rắc ở khớp khi mới thức dậy vào buổi sáng hoặc sau một khoảng thời gian không hoạt động.
2. Sự cọ xát của gân
Ở một số trường hợp, khớp cổ chân phát ra tiếng kêu do gân xương cổ chân di chuyển và cọ xát trên xương mắt cá chân. Có 3 cơ ở cổ chân. Những cơ này mang nhiệm vụ ổn định khớp mắt cá chân. Hai trong số ba cơ này chạy qua một rãnh ở phía sau vết sưng xương (ngay tại vùng ngoài mắt cá chân).
Nếu gân từ các cơ trượt ra khỏi rãnh, bạn có thể nghe thấy âm thanh bất thường. Tình trạng này không đáng lo ngại nếu không gây đau hay xuất hiện đồng thời với các triệu chứng khác.
3. Ít vận động
Những người đứng lâu hoặc ngồi lâu một chỗ thường có cổ chân phát ra tiếng kêu khi cử động (chẳng hạn như xoay khớp, đứng lên từ ghế hoặc ngồi xổm). Bởi quá trình sản sinh dịch khớp bị suy giảm ở người kém vận động. Điều này khiến khớp có xu hướng co cứng, thực hiện các chuyển động không trơn tru và phát ra âm thanh bất thường.
Thông thường, thực hiện hoạt động thể chất hoặc tập thể dục mỗi ngày có thể giúp khắc phục khớp cổ chân kêu răng rắc bằng cách tăng tiết dịch nhờn bôi trơn.
4. Subluxation
Một dải mô được gọi là màng tế bào đáy chậu có nhiệm vụ giữ cố định các gân của cơ đáy chậu. Nếu dải mô này bị kéo căng, bị rách hoặc đứt, các gân cơ có thể trượt khỏi vị trí giải phẫu, khớp cổ chân phát ra tiếng ồn khi di chuyển. Tình trạng này được gọi là Subluxation.
Subluxation thường gặp ở những vận động viên thực hiện một chuyển động đột ngột khiến mắt cá chân bị xoắn vào trong. Thông thường người bệnh sẽ được phẫu thuật để sửa chân.
5. Bong gân cổ chân
Khớp cổ chân kêu răng rắc có thể là một triệu chứng của căng cơ hay bong gân cổ chân. Khớp cổ chân kết nối bàn chân với cẳng chân. Khớp này có ba dây chằng xung quanh giúp giữ xương mắt cá chân ở vị trí phẫu thuật.
Bong gân cổ chân xảy ra khi một hoặc nhiều dây chằng ở khớp cổ chân bị kéo căng quá mức dẫn đến xước hoặc rách. Thường do bệnh nhân vặn, xoay, lăn cổ chân quá mức, tiếp đất sai kỹ thuật khi nhảy.
Thông thường bệnh nhân bị bong gân cổ chân sẽ có các triệu chứng gồm đau đớn, sưng tấy, bầm tím quanh cổ chân, ấm và đỏ, cổ chân mất tính ổn định, khó đi lại. Trong nhiều trường hợp, chấn thương còn gây ra tiếng kêu lục cục hoặc răng rắc ở mắt cá chân.
6. Trật gân
Trật gân mắt cá chân là thuật ngữ y tế thể hiện cho tình trạng các gân của cơ đáy chậu bị kéo hoặc bị đẩy ra khỏi vị trí ban đầu. Điều này khiến khớp cổ chân kêu răng rắc hoặc gây ra âm thanh lộp bộp hay lộp cộp.
Ngoài ra trật gây còn làm khởi phát thêm một số triệu chứng sau:
- Đau đớn
- Sưng tấy
- Viêm
7. Viêm xương tủy xương
Viêm xương tủy xương là một tình trạng viêm phát triển ở các khớp. Bệnh xảy ra khi thiếu nguồn cung cấp máu khiến một đoạn xương nhỏ tách khỏi vùng xung quanh. Kết quả là lớp sụn bao bọc bên ngoài hao mòn, phần xương nhỏ bị nứt và bắt đầu lỏng ra. Điều này có thể khiến khớp ảnh hưởng kêu răng rắc.
Mặc dù có thể xảy ra ở những khớp khác nhưng viêm xương tủy phổ biến nhất ở mắt cá chân, khuỷu tay và đầu gối. Bệnh thường chỉ ảnh hưởng một khớp, chủ yếu phát triển ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Ở trẻ em, sụn và xương ảnh hưởng tự lành lại. Tuy nhiên viêm xương tủy xương có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng hơn. Những tổn thương có thể tách khỏi sụn và xương xung quanh, nổi xung quanh bên trong khớp. Trường hợp này cần được phẫu thuật để khắc phục.
8. Thoái hóa khớp cổ chân
Khớp cổ chân kêu răng rắc là một trong những dấu hiệu nhận biết thoái hóa khớp cổ chân. Bệnh xảy ra khi sụn khớp cổ chân bị phân hủy hoặc hao mòn, không gian giữa các xương suy giảm. Điều này khiến các xương cọ xát với nhau khi cử động. Kết quả là bệnh nhân đau đớn, cứng khớp, khó di chuyển, khớp cổ chân phát ra tiếng kêu bất thường.
Thoái hóa khớp cổ chân chủ yếu xảy ra do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, lớp sụn khớp mỏng dần và hao mòn theo thời gian. Tuy nhiên tốc độ thoái hóa tăng lên ở người bị viêm khớp hoặc có chấn thương trong quá khứ. Cụ thể như trật khớp cổ chân, gãy xương cổ chân, bong gân.
9. Khô khớp
Khô khớp có thể xảy ra ở bất kỳ khớp nào trên cơ thể, trong đó có khớp cổ chân. Bệnh xảy ra khi lượng dịch nhờn bôi trơn ổ khớp suy giảm đáng kể, xương và sụn bị tổn thương. Điều này khiến cổ chân co cứng, khó cử động, chuyển động không trơn tru, kém linh hoạt, khớp cổ chân kêu răng rắc. Ở những trường hợp nặng, người bệnh có thể bị đau khi di chuyển.
Khô khớp cổ chân thường gặp ở người có công việc nặng nhọc, béo phì, ít vận động. Ngoài ra giảm dịch khớp bôi trơn cũng có thể là kết quả của một số bệnh lý như thoái hóa xương khớp, viêm khớp, hoại tử xương…
Tham khảo thêm: 20 Thực Phẩm Tăng Dịch Khớp Tốt Nhất – Khô Khớp Nên Ăn
Khớp cổ chân kêu răng rắc có nguy hiểm không?
Phát ra tiếng kêu răng rắc ở khớp cổ chân thường không nguy hiểm. Tình trạng này chủ yếu do sự giải phóng của những bọt khí, ít vận động khiến quá trình tiết dịch bôi trơn khớp bị ảnh hưởng. Ngoài âm thanh bất thường, bệnh nhân thường không gặp thêm bất kỳ triệu chứng nào.
Tuy nhiên nếu khớp cổ chân kêu răng rắc kèm theo các triệu chứng khác (sưng, đau, cứng khớp, ấm, đỏ…) hoặc bị chấn thương, người bệnh nên tìm gặp bác sĩ để được khám và chỉ định điều trị.
Bởi những tình trạng này thường làm tăng tốc độ thoái hóa khớp, khiến sụn và xương dưới sụn hư hỏng nặng. Đồng thời gây ra những vấn đề nghiêm trọng sau:
- Tổn thương khớp vĩnh viễn
- Teo cơ chân do kém hoạt động
- Liệt cổ chân.
Điều quan trọng là người bệnh cần được chẩn đoán chính xác và điều trị y tế theo bác sĩ chuyên khoa.
Chẩn đoán khớp cổ chân kêu răng rắc như thế nào?
Thông thường bệnh nhân được kiểm tra triệu chứng, tiền sử bệnh và chấn thương. Quá trình này giúp đánh giá khả năng vận động và tính linh hoạt, xác định triệu chứng đi kèm và mức độ nghiêm trọng.
Ngoài ra bệnh nhân được yêu cầu thực hiện các xét nghiệm hình ảnh để chẩn đoán bất kỳ tổn thương nào liên quan đến sụn và xương. Cụ thể:
Điều trị khớp cổ chân kêu răng rắc
Khớp cổ chân kêu răng rắc có thể được khắc phục tại nhà. Ở những trường hợp nặng, khớp phát ra tiếng kêu kèm theo đau đớn do bệnh lý. Trường hợp này cần điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
1. Biện pháp khắc phục tại nhà
Những biện pháp dưới đây có thể khắc phục khớp cổ chân kêu răng rắc:
- Bài tập cho cổ chân
Một số bài tập có thể giúp tăng cường sức mạnh cho mắt cá chân, kích thích sản sinh chất nhờn bôi trơn khớp. Điều này giúp tăng tính linh hoạt, ngăn ngừa chấn thương và tránh khớp cổ chân phát ra tiếng kêu bất thường.
Ngoài ra một số bài tập còn giúp tăng cường các cơ bên ngoài mắt cá chân. Từ đó cải thiện sức mạnh và ổn định mắt cá chân.
Bài tập xoay mắt cá chân
Xoay mắt cá chân giúp làm ấm và tăng vận động ở mắt cá chân:
- Nâng cao gót chân trên một bề mặt ổn định
- Bắt đầu xoay bàn chân theo chiều kim đồng hồ tạo nên vòng tròn ở mắt cá chân
- Thực hiện 10 lần
- Lặp lại 10 lần theo hướng ngược lại
- Đổi chân.
Bài tập nâng bắp chân
Bài tập nâng bắp chân giúp tăng cường các cơ hỗ trợ mắt cá chân, tăng linh hoạt và sự dẻo dai. Từ đó ngăn mắt cá chân phát ra âm thanh bất thường.
- Đứng trên mép của bậc thang, hai chân dang rộng bằng hông
- Nhón chân lên và đứng trên ngón chân để mắt cá chân được mở rộng hoàn toàn
- Hạ thấp gót chân cho đến khi gót chân ở vị trí dưới mức của gờ
- Lặp lại động tác 10 lần.
Bài tập cân bằng một chân
Bài tập này giúp tăng khả năng chịu lực cho khớp mắt cá chân.
- Đứng với hai chân rộng bằng vai
- Nâng một chân lên khỏi sàn, giữ nguyên chân còn lại
- Giữ thăng bằng trên một chân trong 30 giây
- Lặp lại động tác ở bên còn lại.
- Chế độ ăn uống dinh dưỡng
Một chế độ ăn uống dinh dưỡng, giàu omega-3, vitamin và khoáng chất (như canxi, magie, vitamin A, C, B, D, E) có thể mang đến những lợi ích sau:
- Tăng dịch nhờn bôi trơn ổ khớp, chống khô khớp
- Kháng viêm, giảm sưng và đau nhức
- Tăng cường chất lượng xương, nuôi dưỡng sụn, tăng tốc độ chữa lành tổn thương sụn khớp
- Làm chậm quá trình lão hóa, kiểm soát thoái hóa khớp cổ chân
- Cải thiện cơ bắp, giảm nguy cơ chấn thương
- Khắc phục cứng khớp và ngăn khớp cổ chân kêu răng rắc.
Chính vì thế người bệnh nên thiết lập chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, tốt cho sụn và xương khớp để ngăn ngừa chấn thương và các bệnh lý. Ngoài ra nên tiêu thụ những loại thực phẩm lành mạnh (như rau xanh, trái cây, sữa, chế phẩm của sữa, cá, đậu, cà chua, hạt, ớt chuông…), uống nhiều nước và đảm bảo ăn uống cân bằng.
Tránh tiêu thụ quá nhiều chất béo, đường, muối và thực phẩm chế biến sẵn. Bởi những loại thực phẩm này có khả năng làm tăng tốc độ thoái hóa, ảnh hưởng đến mắt cá chân.
- Massage nhẹ nhàng
Massage nhẹ nhàng, nắn bóp và xoay tròn mắt cá chân có thể giúp tăng lưu thông máu và tiết dịch nhờn bôi trơn ổ khớp. Điều này giúp sụn và xương dưới sụn được nuôi dưỡng, khớp xương cử động trơn tru.
Ngoài ra massage nhẹ nhàng còn giúp thư giãn khớp xương và các dải mô xung quanh, ổn định ổ khớp, tăng tính linh hoạt và ngăn khớp cổ chân kêu răng rắc. Một số tác dụng khác gồm giảm đau, cải thiện tâm trạng và giấc ngủ, ngăn cứng khớp vào buổi sáng.
- Chườm ấm
Chườm ấm 2 – 3 lần mỗi ngày giúp giãn mạch, tăng tuần hoàn máu. Điều này hỗ trợ làm chậm lão hóa và tăng tốc độ chữa lành khớp xương bị hỏng. Ngoài ra sử dụng nhiệt độ cao còn giúp thư giãn khớp xương và mô, tăng tính linh hoạt, giảm cứng khớp, tránh khớp cổ chân bị đau và phát ra tiếng kêu bất thường.
Khi chườm ấm, sử dụng đệm sưởi hoặc túi chườm chứa nước ấm đặt lên cổ chân trong 20 phút. Lưu ý kiểm tra nhiệt độ trước khi chườm để tránh gây bỏng da.
- Chườm lạnh
Biện pháp này giúp cải thiện các triệu chứng của chấn thương và viêm. Chườm lạnh có tác dụng co mạch, giảm lượng máu đi qua vùng bị thương. Điều này giúp hạn chế sưng và bầm tím lan rộng. Ngoài ra dùng nhiệt độ thấp còn giúp giảm viêm và đau nhức. Điều này giúp cải thiện vận động cho người bệnh, tăng khả năng tiết dịch.
Khi chườm lạnh, đặt khăn lạnh hoặc bọc vải chứa đá lạnh lên khớp bị thương, giữ trong 15 phút. Thực hiện mỗi ngày 3 lần trong 3 ngày đầu sau chấn thương.
2. Điều trị y tế
Nếu có khớp cổ chân kêu răng rắc kèm theo đau đớn hoặc liên quan đến bệnh lý nghiêm trọng, người bệnh cần điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Dựa vào tình trạng, một số lựa chọn điều trị dưới đây có thể được chỉ định:
- Vật lý trị liệu
Những bài tập cụ thể giúp cải thiện sức mạnh cho các cơ ở chân và khớp mắt cá chân, tăng tính ổn định cho ổ khớp. Đồng thời tăng tính linh hoạt, phục hồi tình trạng cứng khớp, ngăn khớp cổ chân phát ra âm thanh lạ.
Ngoài ra tập vật lý trị liệu giúp cải thiện lưu lượng máu đi qua vùng bị thương, tăng tiết chất nhờn trong ổ khớp. Điều này giúp phục hồi tổn thương, nuôi dưỡng sụn khớp và xương dưới sụn. Từ đó ngăn thoái hóa xương khớp phát triển, giảm đau, khớp hoạt động trơn tru.
Trong vật lý trị liệu, người bệnh có thể được đề nghị sử dụng nhiệt trị liệu hoặc massage trị liệu khi cần thiết. Các phương pháp đều nhằm vào mục đích tăng tiết dịch, cải thiện sự trơn tru và linh hoạt khi cử động của ổ khớp.
- Dùng thuốc
Nếu khớp cổ chân kêu răng rắc kèm theo viêm đau nặng, một số thuốc giảm đau có thể được chỉ định. Dưới đây là những loại phổ biến:
- Acetaminophe: Dùng cho cơn đau nhẹ. Thuốc giúp xoa dịu cơn đau.
- NSAID: Dùng cho trường hợp đau không quá nghiêm trọng, viêm hoặc có khả năng viêm khớp trong tương lai. NSAID (chẳng hạn như Naproxen và Ibuprofen) giúp điều trị viêm và đau.
- Thuốc giảm đau nhóm opioid: Dùng cho những cơn đau từ vừa đến nặng. Opioid là nhóm thuốc giảm đau gây nghiện. Thuốc giúp điều trị đau nhanh và hiệu quả.
- Tiêm Corticoid: Tiêm Corticoid được đề nghị cho những bệnh nhân có viêm và đau nặng do tổn thương khớp. Thuốc có tác dụng trị viêm, giảm đau do viêm và ức chế miễn dịch.
- Phẫu thuật
Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật khi khớp cổ chân bị hư hỏng nặng, viêm và đau làm tăng nguy cơ liệt khớp, chấn thương gây đứt gân hoặc điều trị bảo tồn không hiệu quả. Dựa trên mức độ nghiêm trọng, bệnh nhân có thể được phẫu thuật tái tạo bề mặt khớp, thay khớp, nối gân hoặc ghép xương.
Phòng ngừa khớp cổ chân kêu răng rắc
Nguyên nhân khiến khớp cổ chân kêu răng rắc không được ngăn ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên những biện pháp dưới đây có thể giúp bảo vệ khớp và giảm nguy cơ tổn thương:
- Tập thể dục thường xuyên với những bài tập/ bộ môn tác động tích cực vào khớp cổ chân. Trong đó yoga, đạp xe, thái cực quyền và bài tập kéo giãn là những lựa chọn hoàn hảo.
- Thực hiện các động tác kéo giãn, khởi động trước và sau chơi thể thao.
- Mang giày vừa vặn, có miếng lót hỗ trợ vòm chân, tránh chấn thương ở cổ chân.
- Tránh giữ nguyên một tư thế trong thời gian dài (ngồi lâu, đứng lâu). Nên thường xuyên đi lại và kéo giãn nhẹ nhàng.
- Không lạm dụng khớp hay gắng sức trong các hoạt động.
- Thư giãn khớp xương bằng cách xoa bóp thường xuyên.
- Bổ sung glucosamine khi cần thiết.
- Loại bỏ những thói quen làm tăng tốc độ lão hóa xương khớp như hút thuốc lá, uống nhiều thức uống có cồn, thiếu ngủ, thức khuya, ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn hoặc chứa nhiều dầu mỡ, muối và đường.
- Kiểm soát cân nặng. Giảm cân để tránh cân nặng quá mức làm tăng áp lực lên khớp cổ chân.
- Thêm vào chế độ ăn uống các thực phẩm có khả năng tăng dịch khớp và chống khô khớp. Chẳng hạn như dầu cá, chuối, đậu bắp, cà chua, quả bơ, xương ống, rau cải, cá hồi, cam, dưa hấu, ngũ cốc, trái cây có màu sắc rực rỡ…
- Đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ chất dinh dưỡng tốt cho sụn và xương khớp như canxi, vitamin D, vitamin A, vitamin C, omega-3… Ngoài ra nên bổ sung các chất chống oxy hóa từ rau xanh và trái cây. Chất này làm chậm quá trình lão hóa, ngăn thoái hóa khớp, hỗ trợ giảm viêm và đau.
Khớp cổ chân kêu răng rắc thường không phải là một tình trạng nghiêm trọng. Người bệnh không cần điều trị nếu điều này không gây đau hoặc khó chịu. Nhưng nếu khớp mắt cá chân phát ra âm thanh bất thường kèm theo sưng hoặc đau, người bệnh nên gặp bác sĩ để kiểm tra nguyên nhân và xác định hướng điều trị.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!