Gân Duỗi Bàn Tay Là Gì? Các Vấn Đề Thường Gặp

Gân duỗi bàn tay là một mô liên kết dạng sợi, nối xương với cơ của bàn tay và các ngón. Chúng đảm bảo bàn tay duỗi thẳng tự nhiên, tạo ra các hoạt động linh hoạt. Tuy nhiên một số hoạt động quá mức hoặc viêm gân có có thể gây đau đớn, cản trở những hoạt động bình thường của bàn tay và ngón tay.

Gân duỗi bàn tay là gì?

Gân phân bố khắp cơ thể, từ đầu đến chân, bao gồm cả bàn tay và các ngón. Gân duỗi bàn tay là một mô liên kết dạng sợi chắc chắn. Chúng nối xương với cơ của bàn tay và các ngón.

Gân duỗi bàn tay bắt đầu từ cẳng tay, chạy dọc qua mu bàn tay đến các ngón tay. Điều này cho phép bàn tay và các ngón duỗi thẳng tự nhiên, các ngón tay kinh hoạt và đảm bảo những hoạt động liên quan diễn ra.

Ngoài gân duỗi, trên bàn tay còn có gân cơ gấp. Đây là những sợi mô nối xương với cơ, bắt đầu từ cẳng tay qua cổ tay đến lòng bàn tay. Gân này cho phép bạn uốn cong bàn tay cũng như những ngón tay của mình.

Trên cơ thể, gân có nhiều kích thước và hình dạng. Trong đó gân duỗi bàn tay có kích thước dài và rộng, mảnh hơn ở ngón tay. Điều này giúp cơ bắp tạo ra nhiều lực khác nhau. Đồng thời đảm bảo các chuyển động diễn ra linh hoạt.

Cấu tạo của gân duỗi bàn tay

Tương tự như gân ở các bộ phận khác của cơ thể, gân duỗi bàn tay có màu trắng sáng, đàn hồi, nằm giữa cơ và xương, mang lại sức mạnh cho cơ. Ngoài ra chúng truyền lực sinh ra ở cơ đến xương. Từ đó tăng độ linh hoạt cho tay và kích thích các chuyển động.

Cấu tạo của gân duỗi bàn tay như sau:

1. Thành phần tế bào gân

Gân duỗi bàn tay được tạo thành từ mô liên kết với hai thành phần gồm:

• Nguyên bào sợi chuyên biệt (tế bào tenocyte): Chiếm 90 – 95% trong gân. Thành phần này có nhiệm vụ duy trì chất nền ngoại bào, tạo ra sự thích nghi và phản ứng với tải trọng cơ học. Thông qua những điểm nối khoảng cách, các nguyên bào sợi chuyên biệt liên kết với những tế bào liền kề.
• Tế bào màng đệm, tế bào mạch máu và tế bào hoạt dịch: Chiếm 5 – 10%.

2. Cấu trúc chất nền ngoại bào

Các gân (bao gồm cả gân duỗi bàn tay) chủ yếu được cấu tạo từ proteoglycan và collagen loại 1. Trong đó proteoglycan đảm bảo tính đàn hồi của gân và collagen loại 1 đảm bảo về độ bền của gân.

3. Mạch máu

Ngoại tại và nội tại và hai nguồn cung cấp máu của gân. Những nguồn máu ngoại tại cung cấp máu thông qua vỏ hoạt dịch hoặc paratenon. Trong khi đó những nguồn máu nội tại là những điểm nối xương và điểm nối gân.

4. Dây thần kinh

Những dây thần kinh bắt chéo tại những điểm nối cơ, sau đó đi vào paratenon và endotenon, kết thúc trên bề mặt của gân. Những đầu dây thần kinh được phân thành 2 loại, bao gồm:

• Sợi thần kinh có myelin: Đây là những cơ quan thụ cảm cơ học đặc biệt, thường nằm gần các cơ. Chúng có thể cảm nhận được áp lực và sức căng trong gân.
• Sợi thần kinh không có myelin: Chúng có khả năng cảm nhận và dẫn truyền cảm giác đau.

5. Cấu trúc xung quanh

Những cấu trúc xung quanh của gân duỗi bàn tay gồm:

• Mô quanh gân
• Bao gân
• Bao hoạt dịch
• Các trục phản xạ
• Vỏ bọc xơ

Những cấu trúc này giúp tăng độ bền và tính linh hoạt cho gân, giảm ma sát khi bàn tay và các ngón tay gấp hoặc duỗi. Đồng thời đảm bảo quá trình chuyển đổi lực và tăng cường sức mạnh cho cơ.

Chức năng của gân duỗi bàn tay

Dưới đây là một số chức năng của gân duỗi bàn tay:

• Nối xương với cơ.
• Tăng cường sức cơ, hỗ trợ truyền lực.
• Điều chỉnh lực trong khi hoạt động, mang đến sự ổn định tự nhiên cho bàn tay.
• Cho phép bàn tay và các ngón tay duỗi thẳng để thực hiện các hoạt động.
• Gân duỗi bàn tay dẻo dai và có độ đàn hồi tốt, đảm bảo những cử động của bàn tay và các ngón tay.
• Hấp thụ một số tác động khi hoạt động, giảm nguy cơ chấn thương.
• Dự trữ và phục hồi năng lượng.

Những vấn đề thường gặp ở gân duỗi bàn tay

Gân duỗi bàn tay dễ bị tổn thương khi có yếu tố tác động hoặc gắng sức trong các hoạt động. Bởi gân này có trúc phức tạp, vị trí gân ở bộ phận đễ bị tác động bởi yếu tố vật lý. Dưới đây là những vấn đề thường gặp:

1. Viêm bao gân

Viêm bao gân là một bệnh lý thường gặp, dễ xảy ra ở gân duỗi bàn tay. Bệnh lý này thể hiện cho tình trạng lớp vỏ bọc của gân duỗi bàn tay bị kích thích quá mức hoặc viêm dẫn đến sưng tấy và đau nhức. Từ đó làm ảnh hưởng đến chức năng của gân và ảnh hưởng đến hoạt động của bàn tay.

Bao gân bị viêm do vỏ bọc gân và gân ma sát khi hoạt động làm tăng áp lực lên gân. Điều này phổ biến ở người thường xuyên lặp đi lặp lại những chuyển động của bàn tay và ngón tay. chẳng hạn như nhân viên văn phòng, nhạc công.

Dấu hiệu nhận biết viêm bao gân duỗi bàn tay:

• Sưng tấy ở vùng có bao gân bị viêm
• Đau nhức kéo dài và nghiêm trọng
• Đau tăng khi duỗi bàn tay hoặc thực hiện những cử động liên quan
• Mềm mại ở vùng bị thương.

2. Viêm gân gấp, gân duỗi

Viêm gân gấp, gân duỗi còn được gọi là ngón tay lò xo, ngón tay cò súng. Bệnh thể hiện cho tình trạng viêm bao gân gấp/ gân duỗi ngón tay dẫn đến chít hẹp bao gân. Điều này khiến ngón tay uốn cong/ duỗi thẳng trong nháy mắt, tương tự động tác kéo thả lò xo.

Trong nhiều trường hợp, người bệnh gặp khó khăn trong việc co hoặc/ và duỗi ngón tay, ngón tay đơ cứng, cần dùng tay lành để kéo ngón tay ra.

Một số dấu hiệu nhận biết:

• Đau nhức
• Sưng tấy ở gốc ngón tay bị ảnh hưởng
• Đau đớn và phát âm thanh bất thường khi duỗi hoặc uốn cong ngón tay
• Đau giảm khi cử động nhẹ, nặng nề hơn khi nghỉ ngơi
• Cứng ngón tay, thường gặp ở buổi sáng.

Viêm gân gấp, gân duỗi thường do chấn thương, chuyển động lặp lại nhiều lần và viêm xương khớp. Tình trạng này thường phổ biến hơn ở phụ nữ và người có độ tuổi từ 40 – 60 tuổi.

3. Đứt gân duỗi bàn tay

Đứt gân duỗi bàn tay là tình trạng gân duỗi bàn tay bị đứt một phần hoặc hoàn toàn. Điều này thường do vết cắt ở mu hoặc lòng bàn tay, chấn thương thể thao, chấn thương dập nát do tai nạn hoặc kẹt ngón tay vào cửa, viêm khớp dạng thấp, vết cắn của người hoặc động vật.

Tổn thương gân khiến người bệnh đau đớn, sưng tấy vùng ảnh hưởng, không thể duỗi thẳng bàn tay và các ngón, cứng khớp. Trường hợp đa chấn thương có thể thấy ngón tay hoặc bàn tay bị biến dạng.

Phần lớn bệnh nhân bị đứt gân duỗi bàn tay được yêu cầu phẫu thuật sửa chữa gân. Đặc biệt là những trường hợp sau:

• Một hoặc nhiều gân ở bàn tay bị đứt dẫn đến mất cử động bình thường của tay
• Đứt hoàn toàn
• Điều trị bảo tồn không khả quan.

Đôi khi tổn thương ở gân duỗi bàn tay được điều trị mà không cần phẫu thuật. Tùy thuộc vào tình trạng, bệnh nhân được dùng thuốc giảm đau/ thuốc kháng viêm và nẹp đeo quanh tay để cố định.

Cách xử lý khi bị tổn thương gân duỗi bàn tay

Nếu bị chấn thương hoặc có dấu hiệu tổn thương gân duỗi bàn tay, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây để giảm nhẹ triệu chứng.

• Nghỉ ngơi

Khi bị chấn thương hoặc tổn thương gân do lạm dụng, người bệnh nên dành thời gian nghỉ ngơi, hạn chế những hoạt động gây đau cho bàn và ngón tay. Tốt nhất nên giữ cho tay bị thương bất động trong vài ngày. Điều này giúp giảm kích thích ở gân, giảm đau, ngăn tổn thương thêm tồi tệ. Đồng thời cho phép gân duỗi bàn tay bị thương tự chữa lành.

• Chườm đá

Dùng túi chườm hoặc khăn bông mềm bọc một vài viên đá lạnh, chườm lên vùng bị thương 20 phút/ lần. Biện pháp này giúp giảm sưng và đau hiệu quả.

• Nén

Dùng băng thun hoặc nẹp cố định tay bị thương. Điều này giúp ổn định cấu trúc khớp, hỗ trợ gân duỗi bàn tay, giảm kích ứng và xoa dịu cơn đau. Ngoài ra nén bàn và ngón tay bị thương còn giúp giảm sưng, ngăn tổn thương thêm tồi tệ. Đồng thời hỗ trợ quá trình chữa lành của gân.

• Nâng cao

Nâng cao tay hơn tim trong khi ngủ hoặc nghỉ ngơi. Biện pháp này giúp máu lưu thông về tim dễ dàng, giảm sưng và thúc đẩy sự chữa lành.

• Dùng thuốc không kê đơn

Thử dùng Paracetamol hoặc thuốc chống viêm không steroid (chẳng hạn như Ibuprofen) để giảm nhẹ triệu chứng. Paracetamol có tác dụng giảm đau, mang đến hiệu quả nhanh cho trường hợp đau nhẹ. Trong khi đó Ibuprofen là thuốc kháng viêm. Thuốc có tác dụng kháng viêm, sưng và đau ở mức độ vừa.

Nếu chấn thương nặng hoặc triệu chứng không giảm sau vài ngày áp dụng các biện pháp nêu trên, người bệnh nên thăm khám và chẩn đoán hình ảnh với bác sĩ chuyên khoa. Đồng thời áp dụng phương pháp chuyên sâu và phù hợp với tình trạng.

Ngăn ngừa tổn thương gân duỗi bàn tay

Một số biện pháp có thể làm giảm nguy cơ tổn thương gân duỗi bàn tay, bao gồm:

• Tránh lặp đi lặp lại một chuyển động.
• Khởi động kỹ trước khi tập thể dục. Thực hiện các bài tập căng cơ và giãn gân sau khi kết thúc các buổi tập.
• Thường xuyên thực hiện các bài tập căng cơ, kéo giãn cho bàn và các ngón tay. Điều này giúp tăng cường cơ bắp, cải thiện tính linh hoạt và tăng sự dẻo dai cho gân.
• Luyện tập với các bài tập thích hợp. Tăng dần cường độ luyện tập theo thời gian.
• Nghỉ giải lao giữa buổi tập hoặc chơi thể thao. Xoa bóp hoặc giữ cho tay ở tư thế thoải mái nhất.
• Dùng các hoạt động nếu cảm thấy đau đớn đột ngột ở cổ tay, bàn tay hoặc các ngón tay.
• Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, nuôi dưỡng gân cơ khỏe mạnh thông qua các loại thực phẩm lành mạnh. Đặc biệt nên ăn nhiều thực phẩm giàu protein, canxi, vitamin như rau xanh, ớt chuông, bông cải xanh, các loại đậu, hạt, ngũ cốc, cá, trứng, sữa, thịt nạc, sữa chua, cam, các loại quả mọng… Những thành phần này giúp giữ xương khớp chắc khỏe, tăng dẻo dai cho gân. Ngoài ra nên ăn nhiều thực phẩm giàu omega-3, vitamin C và chất chống oxy hóa để ngăn ngừa thoái hóa và các tình trạng viêm trong cơ thể.

Gân duỗi bàn tay là mô liên kết dạng sợi, nối cơ và xương của bàn tay, ngón tay. Từ đó đảm bảo bàn tay và ngón tay duỗi thẳng tự nhiên, mạnh mẽ và linh hoạt trong các hoạt động. Tuy nhiên gân này dễ bị kích thích và tổn thương do những tác động vật lý và tình trạng viêm bên trong. Vì thế cần chăm sóc và tránh lặp lại các động tác bất lợi để không làm tổn thương hay ảnh hưởng đến chức năng của gân.

Tham khảo thêm:

• Tê Tay (Trái – Phải): Nguyên Nhân, Cách Chẩn Đoán, Điều Trị
• Đau Khớp Ngón Tay Là Bệnh Gì? Cách Chẩn Đoán, Điều Trị